Quantcast
Channel: Aktualitéiten – Infolux – Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht
Viewing all 107 articles
Browse latest View live

Wann de Marketing mat der lëtzebuergescher Orthographie kollidéiert

$
0
0

Et ass eng wuel bekannten Tatsaach, dass et bei ville Leit mat der lëtzebuergescher Orthographie hapert. Den Haaptgrond läit warscheinlech dorunner, dass et net an der Schoul geléiert gëtt. Vill Leit schreiwen also einfach no hirem Gefill, firwat ech déi Aart vu Schreifweis hei einfach ‚gefillten Orthographie‘ nennen. Et gëtt awer natierlech och eis norméiert Orthographie, déi an den offiziellen Texter vun 1975 an 1999 festgeluecht ginn ass, mat konkrete Reegelen an Ausnamen. Aus wëssenschaftlecher Perspektiv ass et natierlech ganz intressant, wéi d’Verhältnes tëscht der gefillter an der norméierter Orthographie ass. Wat dat awer am Alldag bedeite kann, weist dëst Beispill:

Um lëtzebuergesche Radio leeft am Moment eng Reklamm fir en Internetsite, wou d’Internetadress einfach virgelies gëtt (wéi sollen se et um Radio och anescht maachen?). De Site huet e lëtzebuergeschen Numm, dee bal 20 Buschtawe laang ass. Direkt doheem setzen ech mech un de Computer an tippen d’Adress an (wuel gemierkt no der norméierter Orthographie).

Resultat: „Site en construction“

mirkafen

Wéi muss de Site dann elo geschriwwe ginn? Ech hunn et akustesch op alle Fall richteg verstanen. Ech versichen elo einfach, op verschiddene Plaze potentiell Feeler anzebauen, a fanne schliisslech déi richteg Säit mam Titel: www.mirkaafenaerenauto.lu (de Problem ass also déi falsch Verduebelung vum <a> bei <kafen>).

mirkaafen

Lo gëtt et also en online Service zu Lëtzebuerg, wou d’Clienten direkt mat der Orthographie déi éischt Hürd huele mussen. A wann se d’Orthographiesreegele kennen, da kommen se mol net op där Säit eraus, wou se am Fong lande wollten. Dës Adress ass also nom Prinzip vun der gefillter Orthographie ëmgesat ginn – mam Resultat, dass d’Clienten d’Säit net esou liicht fannen.

Och aner – net-lëtzebuergesch – Internetsitten hunn de Problem, dass d’Adress villäicht keng intuitiv Schreifweis huet. Déi einfachste Léisung wier hei, sech extra déi verschidden „falsch“ Schreifweisen als Adress ze reservéieren an se dann dono op déi richteg Säit weiderzeleeden. E witzegt Beispill dofir ass d’Online-Mediathéik vum däitschen RTL mam Numm ‚RTLnow‘ (www.rtlnow.de). Hei gouf et de Spectateuren, déi just nolauschteren oder déi keen Englesch kënnen, besonnesch liicht gemaach, andeems een och ënnert dem Site www.rtlnau.de op der gewënschter Säit erauskënnt.

Eise lëtzebuergeschen Occasiounssite huet awer just nach déi folgend Adresse gebucht: mkaa.lu an wirkaufendeinauto.lu, mee déi goufen um Radio net virgelies.

Der Beitrag Wann de Marketing mat der lëtzebuergescher Orthographie kollidéiert erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.


Google Translate op Lëtzebuergesch

$
0
0

Kaum ass de Google Translate och fir d’Lëtzebuergescht accessibel, gëtt en och schonns fir ‚professionell‘ Aufgaben agsat :-) . Lo grad krut ech (an Dir vläicht och) vum geéierten Här (?) Hetroney Mweemba Munangandu déi hei léif Email fir eng Geschäftspropos:

Mir wënschen der Allgemengheet ze informéieren, datt de Ricadonna Finance Company weideres Prêt ass wou aus en attraktive Taux vun 3% TAEG. Mir ginn e Minimum Prêt Montant vun 10,000.00 EUR eraus an engem maximale Montant vun 100,000,000.00 EUR. Wann s de an brauchen vun finanzéieren fir Entreprise Expansioun, landwirtschaftlech Zweck, Dauer vu Schold a pädagogesch Prêt sinn, da kënne mir vun grouss Hëllef an Ënnerstëtzung ze ginn. Fir méi Leo iwwert eis Kreditkaart Programm rode mir Iech eis offiziell Email Kontakt ënnert ugewisen:

Et ass ganz evident, dass den Text aus dem Engleschen iwwersat ass. De Contenue ass iergendwéi ze erroden an eigentlech guer net esou schlecht iwwersat, mee Google Translate ass nach wäit ewech dovunner, wierklech praktikabel ze sinn. ‚t ass allerdéngs flott ze gesinn, wéi och d’Lëtzebuergescht iwwert déi digital Weeër seng Plaz an der globaliséierter Welt fënnt.

Der Beitrag Google Translate op Lëtzebuergesch erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Das Insekt mit großen bunten Flügeln – Eine Wortkarte von der deutsch-luxemburgischen Grenze

$
0
0

 

Wie denn das Insekt mit großen bunten Flügeln heiße, lautete eine Frage aus meiner Befragung. Natürlich ging es nicht darum, eine Antwort auf Standarddeutsch zu erhalten, sondern darum, wie die Teilnehmer dieses Insekt entweder in ihrem moselfränkischen Ortsdialekt (auf deutscher Grenzseite) oder auf dem Luxemburgisch ihres Heimatortes benennen würden.

Insgesamt wurde die Frage bisher von 78 in mindestens zweiter Generation ortsfesten Sprechern* aus 63 Orten diesseits und jenseits der deutsch-luxemburgischen Staatsgrenze beantwortet und brachte viele schöne Varianten zutage. Dabei kommen 28 Sprecher aus Deutschland und 50 aus Luxemburg.

Aber weshalb gerade dieses Wort?

Dieses Insekt ist ein auffallendes und bemerkenswertes Tier – nicht nur durch seine großen bunten Flügel und seine scheue Art, sondern auch durch seine Vielzahl an Namen in verschiedenen Sprachen und Dialekten. Aber damit nicht genug: nicht nur die Vielzahl, sondern auch die Herkunft der Namen macht dieses Insekt noch eine Spur bemerkenswerter.

Im Luxemburgischen Wörterbuch findet sich eine Fülle an dialektalen Varianten für das Tier. Ebenso listet das Rheinische Wörterbuch auf deutscher Seite unterschiedlichste Bezeichnungen auf. Nun wollte ich allerdings wissen, was die Sprecher konkret benutzen. Welche der Varianten sind in regionalen luxemburgischen Varianten und in den moselfränkischen Dialekten in der Eifel, an der Mosel und im Saarland noch zu finden?

Die Antwort sieht so aus**:

 

Schemtterling mit legende II

 

Nun wenden wir uns den verschiedenen Wörtern*** zu.

Fangen wir mit dem Osten und dem Wort Schmetterling (in blau) an.

Dieses Wort ist nicht nur in den Dialekten auf der deutschen Our-/Sauer- und Moselseite am stärksten verbreitet, sondern natürlich auch das standarddeutsche Wort. Laut den etymologischen Wörterbüchern (Kluge 2011; Pfeifer 20058) ist das Wort seit dem 16. Jahrhundert zunächst in Sachsen bezeugt, ehe es sich im 18. Jahrhundert in das gesamte Gebiet ausbreitete. Mit „werfen“ oder „schmettern“ hat der Name allerdings nichts zu tun. Stattdessen hängt er mit dem ostmitteldeutschen Wort Schmetten ’Rahm, Sahne‘ zusammen, das wiederum eine Entlehnung aus dem tschechischen smetana ist und ‘Milch‘ bedeutet. Dem Volksglauben nach handelte es sich bei Schmetterlingen nämlich um verwandelte Hexen, die Milch oder Rahm stehlen – was auch die englische Bezeichnung butterfly erklärt.

Ebenfalls in Deutschland vertreten ist das Wort Päiperlek (in rot).

Viel stärker verbreitet ist das Wort natürlich in Luxemburg, wo es in allen Landesteilen vertreten ist und als Standardvariante gilt. Der Teil Päiper- wird in den luxemburgischen Wörterbüchern mit dem französischen papillon in Verbindung gebracht. Der zweite Teil ‑lek entspräche dagegen dem deutschen ‑ling.

Das Wort Peipel (in orange) auf deutscher Grenzseite wäre dann eine kürzere Variante zu Päiperlek, die nur den ersten Teil des Wortes übernimmt.

Weiter auf luxemburgischem Staatsgebiet und dort zum Wort Pléipeplap (in lila) in Vianden. Nicht nur in der Befragung, sondern auch im LWB ist diese Variante ausschließlich für Vianden belegt. Auch diese Form geht auf den gleichen Ursprung wie der Päiperlek zurück, also auch auf das französische Wort papillon. Anders als Päiperlek hat das Wort Pléipeplap eine spielerische, fast lautmalerische Komponente gewonnen. Wir haben es hier  mit einer Wortdopplung mit Vokalwechsel zu tun, die beinahe das Flattergeräusch des Tieres imitiert.

Ebenso sieht es für das Wort Pimpampel (in grün) aus: mit Päiperlek eng verwandt, allerdings hier, ähnlich wie in Vianden, eine abgewandelte Form, die durch eine Wortdopplung mit der typischen Laut-Reihenfolge /i/ – /a/ (wie bspw. auch aus Kombinationen wie Ticktack, Schnickschnack, ZickZack bekannt) ebenfalls einen spielerischen Charakter bekommt.

Die letzte Variante Millermoler (in gelb) unterscheidet sich allerdings noch einmal komplett von den anderen Formen. In den Wörterbüchern ist sie ausschließlich für Echternach und Wiltz belegt (was auch auf unsere Karte zutrifft), interessanterweise findet sich aber eine ähnliche Form, nämlich Müllerma(h)ler oder Millermahler, im Elsass, in Lothringen und der Pfalz. Dort war die Bezeichnung allerdings ursprünglich beschränkt auf die Schmetterlingsart der Kohlweißlinge. In diesem Zusammenhang könnte die Farbe der Schmetterlinge den Ausschlag gegeben und das Wort sich von den Kohlweißlingen auf alle Schmetterlinge ausgebreitet haben – es wurde also übergeneralisiert.

Abgesehen von der Herkunft all dieser schönen Varianten, ist eine Beobachtung besonders erstaunlich: auch wenn die Wörter jeweils leicht die Grenzen überqueren, bilden sie die deutsch-luxemburgische Grenze doch im Großen und Ganzen gut ab. Auf deutscher Grenzseite finden sich die Mehrzahl der Schmetterlinge und auf luxemburgischer die Päiperleken, Millermoler und ihre Varianten. Nur in den Norden Luxemburgs haben die Schmetterlinge ihren Weg fortgesetzt – treffen aber sehr bald auf die Päiperleken. Ob sich die Päiperleken in Luxemburg gegen die Millermoler, Pimpampelen, Pléipeplappen und Schmetterlinge durchsetzen werden und die Schmetterlinge auf deutscher Grenzseite alle Päiperlek und Peipel vertreiben und die Grenze bilden oder ob alle Varianten weiterhin unberührt in ihren Regionen verbleiben, bleibt abzuwarten.

 

 

 

* Das bedeutet: Die Teilnehmer mussten immer im gleichen Ort gewohnt haben und mindestens ein Elternteil sollte ebenso von dort kommen.

** Für die Teilnehmer, die sich vielleicht wundern, warum ihr Ortspunkt nicht zu finden ist: Ich habe aus Anonymitätsgründen alle Punkte aus einer Gemeinde auf den gleichen Punkt gesetzt, damit nicht nachvollziehbar ist, wer geantwortet haben könnte. Aber keine Angst, Ihre Antworten sind mit aufgenommen!

*** Kurz die „technischen“ Dinge: Jeder Punkt entspricht einem oder mehreren Sprechern. Der Kreis ist komplett ausgefüllt (einfarbig) wenn alle Sprecher die gleiche Form genannt haben. Er besteht aus mehreren Farben, wenn unterschiedliche Varianten eingetragen wurden, sei es von mehreren Sprechern am gleichen Ort, sei es von einem Sprecher, der mehrere Formen verwendet.

Der Beitrag Das Insekt mit großen bunten Flügeln – Eine Wortkarte von der deutsch-luxemburgischen Grenze erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

1. Sommerschule zum Luxemburgischen

$
0
0

Die Mitarbeiter des Instituts für luxemburgische Sprach- und Literaturwissenschaft organisieren die erste Sommerschule für das Luxemburgische. Die Sommerschule richtet sich an linguistisch interessierte Studierende, Promovierende oder PostDocs, die tiefere Einblicke in die Sprachstruktur des Luxemburgischen erhalten möchten. Die Teilnehmer lernen in einem kompakten Sprachkurs (ca. 10 UE) sowie in thematischen Workshops (jeweils 4 UE) die Besonderheiten dieser jungen germanischen Sprache kennen. Die Workshops finden auf Deutsch statt.

Zeitraum der Sommerschule: 12. bis 16 September 2016

Vorläufiges Programm

  • Kompakter Sprachkurs Luxemburgisch (Judith Manzoni, Tina Thill)
  • Entwicklung der mehrsprachigen Sprachgemeinschaft (Fernand Fehlen)
  • Phonetik/Phonologie (Peter Gilles)
  • Morphologie (Maike Edelhoff)
  • Syntax (Caroline Döhmer)
  • Sprachgeschichte (Britta Weimann)
  • Namenkunde (Amaru Flores)
  • Exkursion zur Linguistic Landscape mit unserer neuen Smartphone-App Lingscape

Leistungen

Teilnahmebedingungen

  • mindestens abgeschlossene Einführungsveranstaltungen in die Linguistik
  • Teilnahmegebühr: 50,- €
  • maximal 20 TeilnehmerInnen werden zugelassen

Weitere Auskünfte erteilt Peter Gilles (peter.gilles@uni,lu).

Anmeldungen mit kurzem Motivationsschreiben (max. 1 Seite) sind erbeten bis zum 31. Mai 2016.

Der Beitrag 1. Sommerschule zum Luxemburgischen erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Automatic phonetic transcription of Luxembourgish

$
0
0

Based on two available tools for automatic phonetic transcription, an adaption for the Luxembourgish language has been developed recently. The tool converts any written input – orthographically correct or not –  into the corresponding phonetic transcription (grapheme-to-phoneme conversion, g2p). Existing algorithms g2p systems like Sequitur g2p or the more recent Gramophone take an amount of training data to generate conversion models. In the statistical modeling all possible grapheme combinations are extracted and matched with the corresponding phonemes. After training is completed, the transcription model can be applied to any text.

To adapt these systems for Luxembourgish it is first necessary to set up appropriate training data. For Luxembourgish a list of some 7000 manually transcribed words serve as the basis (see some examples below). These pairs of orthographical word forms and corresponding phonetic transcription then form the input for the training process. These manual transcriptions are canonical, ‚phonological‘ transcriptions based on the idea of an ‚underlying form‘. No phonetic variants, stylistic variation or connected speech processes are taken into account. For the system to perform successfully it is imperative to produce a highly consistent set of input data.

 

anzwousch ɑntswəʊʃ
apaart ɑpaːʀt
apaken  ɑpaːkən
apdikt  ɑpdikt
apdikter  ɑpdiktɐ
apel  aːpəl
apostroph  ɑpostʀof
apparat  ɑpɑʀaːt
äppeljus  æpəlʒyː
appetit  ɑpətit
appetitlech ɑpətitleɕ
applaus  ɑplɑʊs
approuvéieren  ɑpʀuvɜɪəʀən
approximatiivt  ɑpʀoksimɑtiːft
approximative  ɑpʀoksimaːtiːvə

Try the online tool:  Transcription

The system can be used to generated pronunciation dictionaries, e.g. for speech synthesis systems (i.e. our MarryLux TTS).

For sake of an example, a recent news item from RTL.lu will be transcribed as follows (note that numbers are treated as words and transcribed as well).

Victoire fir de Peter Sagan, Drucker gëtt 19.
Um Sonndeg war den 100. Tour de Flandres an der Belsch.
De Weltmeeschter Peter Sagan wënnt déi 100. Tour de Flandres.
Bei den Hären ass dem Jempy Drucker säi Coequipier a Leader Greg van Avermaet 100 Kilometer virun der Arrivée gefall an huet missen opginn.

Transcription by Sequitur g2p

[viktwaːʀ fiɐ də peːtɐ zɑgaːn dʀukɐ gət nontseŋ
um zondeɕ vaːʀ dən eːnhonɐt tuːʀ də flɑndʀəs ɑn dɐ bælʃ
də væltmeːʃtɐ peːtɐ zɑgaːn vənt dɜɪ eːnhonɐt tuːʀ də flɑndʀəs
bɑɪ dən hɛːʀən ɑs dəm ʑəmpiː dʀukɐ zæːɪ koekipjeː aː leaːdɐ gʀeɕ vaːn ɑfɐmɑeː eːnhonɐt kilomeːtɐ fiːʀun dɐ ɑʀiveː gəfɑl ɑn huət misən opgin]

Transcription by Gramophone

[viktwɑʀ fiɐ də peːtɐ zɑgaːn dʀukɐ gət nontseŋ
um zondeɕ vaːʀ dən eːnhonɐt tuːʀ də flɑndʀəs ɑn dɐ bælʃ
də væltmeːʃtɐ peːtɐ zɑgaːn vənt dɜɪ eːnhonɐt tuːʀ də flɑndʀəs
bɑɪ dən hɛːʀən ɑs dəm ʒɔ̃ːpiː dʀukɐ zæːɪ koːəkipjeː aː leaːdɐ gʀeɕ vaːn ɑvɐmɑeː eːnhonɐt kilomeːtɐ fiːʀun dɐ ɑʀiveː gəfɑl ɑn huət misən opgin]

Both systems perform quite well. Especially nearly all Germanic-Luxembourgish words are transcribed with an amazing correctness. This applies also to all inflected word forms where e.g. final devoicing is handled correctly. Of course, transcription errors remain, and they concern mostly loan words from French (*[flɑndʀəs] > [flɔ̃ːndʀə]), German and English (*[leaːdɐ] > [liːdɐ]) – which are very frequent in the lexicon of the multilingual speech community – and names (*[ʑəmpiː], *[ʒɔ̃ːpiː] > [ʑæmpiː]). A further extension of the training data by including much more French words will lead to improvement.

Der Beitrag Automatic phonetic transcription of Luxembourgish erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Ëmfro iwwert „hatt“ a „si“

$
0
0

wordcloud_hatt_siAm Kader vun engem Projet am „Institut fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft“ op der Universitéit Lëtzebuerg gëtt de Gebrauch vun „hatt“ a „si“ ënnersicht. Fir méi iwwert den alldeegleche Gebrauch an d’Charakteristike vun dësem Phänomen am Lëtzebuergesche gewuer ze ginn, sicht d’Uni Lëtzebuergesch-Spriecher, déi bereet sinn, als Fräiwëlleger en Online-Froebou auszefëllen.

All Lëtzebuergesch-Spriecher kënne matmaachen; et muss een also net Mammesproochler sinn an et gëtt keng Altersgrenz. Fir den Online-Froebou auszefëllen, muss een net Lëtzebuergesch schreiwe geléiert hunn. D’Ëmfro ass anonym.

Ëmfro ’hatt‘ oder ’si‘

Bei Froe kann ee sech per E-Mail un d’Sara Martin (Masterstudentin Lëtzebuerger Studien) wennen: sara.martin.001@student.uni.lu

Der Beitrag Ëmfro iwwert „hatt“ a „si“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: de Colloque interne vum 5. Abrëll 2016

$
0
0

Den éischte Virtrag am Colloque interne fir dëst Semester hat den Titel „D’Perzeptioun vun de Lëtzebuerger Dialekter aus der Siicht vu linguistesche Laien. Eng empiresch Etude unhand vu Mental Maps“ a gouf vum Sara Martin, Masterstudentin an de Lëtzebuerger Studien, gehalen. Am Virtrag gouf eng empiresch Etude virgestallt, déi  sech mat Aussoe beschäftegt, wéi Laie resp. Net-Linguisten (also all d’Leit mat Ausnam vun akademesche Linguisten) Sprooch- an Dialektraim wouerhuelen. Als Method goufe Mental Maps gewielt, bei deenen Informanten hir eege Kaart zeechnen, mam Zil erauszefannen, wéieng Lëtzebuerger Sproochgebidder (Dialekter) d’Informanten op d’Grondkaart anzeechnen, wéi si se benennen an awer och, wéieng Eegeschaften si den Dialekter zouschreiwen. De Fokus louch dobäi op de Facteuren ‚Regioun‘ an ‚Alter‘: D’Informante koumen aus zwou verschiddene Regiounen (Hesper & Ëmgéigend a Kanton Klierf) a goufen an 3 Altersgruppen agedeelt. Insgesamt konnten op dës Manéier 26 (zum Deel ganz ënnerschiddlech) Kaarten ausgewäert ginn. Allgemeng – also onofhängeg vu Regioun an Alter – goufen de Minetter, de Miseler an den Éisleker Dialekt am heefegsten agedroen; gréisser Ënnerscheeder tëschent den Altersgruppe konnten insgesamt an deenen zwou Regioune net festgestallt ginn. Méi konkret konnten e puer interessant Fakten erausgezu ginn. Hei eng Auswiel :

  • D’Hierkonft vum Spriecher spillt eng Roll an der Perzeptioun vun de verschiddenen Dialektraim, z.b. ass d’Éislekescht vun den Informanten aus Hesper an deene meeschte Fäll als ee grousst Gebitt agezeechent ginn, dat héchstens graff ënnerdeelt war, während d’Informanten aus dem Kanton Klierf de Minetter, Éisleker a Miseler Dialekt allgemeng manner ernimmt hunn an „Stater“ explizit just op enger Kaart agedroen gouf. Dofir goufen hei ganz dacks Wëlzer, Veianer an aner Uertsdialekter agedroen.
  • De Westen ass op alle Mental Maps am mannste präsent.

 

Frot Iech vläicht och emol : wéi géift Dir d’Lëtzebuerger Dialekter an eng Blankokaart androen ?

sara2_bearbeitet

(Text: Sara Martin, Maike Edelhoff; Fotoen: Caroline Döhmer)

 

Nächst Woch (12. Abrëll): e Virtrag vum Fernand Fehlen mam Titel  « Die Primärschulreform von 1912. Die Luxemburger Dreisprachigkeit nimmt ihre definitive Form an. »

(vu 15h30 bis 16h30 an der Maison du Savoir um Campus Belval Sall 2.400)

Der Beitrag Réckbléck: de Colloque interne vum 5. Abrëll 2016 erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: De Colloque interne vum 12.04.2014 : „Die Primärschulreform von 1912. Die Luxemburger Dreisprachigkeit nimmt ihre (vorläufig) definitive Form an“

$
0
0

D’Lëtzebuerger Dräisproochegkeet ass an der Periode vun 1841, wou de Lëtzebuerger Staat déi éischt eegestänneg politesch an administrativ Institutioune kritt huet, bis an d‘1920 er Joren, wou e sech no der Opléisung vum Däitsche Zollveräin wirtschaftlech huet missen nei opstellen, entstaan. Dës Thees probéiert de Fernand Fehlen ze beleeën, andeems en Diskussiounen ëm d’Primärschoulgesetz ënnersicht.

Wann och déi zweesproocheg däitsch-franséisch Primärschoul duerch d’Gesetz vun 1843 enger Bevëlkerung, déi sech deemools als däitschsproocheg verstanen huet, vun den Notabel imposéiert ginn ass, sou hunn d’Leit sech iewel schnell un dës Zweesproochegkeet gewinnt, ënnert anerem well d’Franséisch hinnen d’Dir zum frankophonen Aarbechtsmaart opgemaach huet.

A sengem Virtrag ass de Fernand Fehlen ënnert dem Titel: „Die Primärschulreform von 1912. Die Luxemburger Dreisprachigkeit nimmt ihre (vorläufig) definitive Form an“ haaptsächlech op de Schluss vun deem Prozess agaangen. Iwwer d‘Primärschoulreform vun 1912, déi sougenannt Loi Braun, ass scho vill geschriwwe ginn. Datt bei der Aféierung vum Lëtzebuergeschen an de Curriculum iewel och iwwer d’Standardiséierung vun där Sprooch gestridde gouf (cf. Slide), ass iewel wéineg bekannt. Och wann d’Plaz vum Fach „Anfangsgründe der Landesgeschichte und Luxemburgisch“ bescheide war, sou war dës offiziell Unerkennung dach e wichtege Schratt fir den Ausbau vum Lëtzebuergeschen.

Duerch d’wirtschaftlech Reorientéieren nom éischte Weltkrich a  Richtung Belge kritt d’Franséisch méi eng grouss Bedeitung. Géint de Protest vum corps enseignant gëtt de Franséischunterrecht elo nees an der zweeter Klass ugefaangen an d’Schoul vermëttelt eng spezifesch Dräisproochegkeet, déi de Riedner op sengem leschte Slide resuméiert huet.

slide2

(Text: Fernand Fehlen)

Nächst Woch (19.04.16): Christoph Purschke: „Identität, Mehrsprachigkeit, Schreibpraxis – Luxemburg als Testfall für eine pragmatische Kulturtheorie“

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque interne vum 12.04.2014 : „Die Primärschulreform von 1912. Die Luxemburger Dreisprachigkeit nimmt ihre (vorläufig) definitive Form an“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.


Neit Buch: Die Luxemburger Mehrsprachigkeit

$
0
0

Endlech ass d’Buch, dat den Andreas Heinz an ech iwwer d’Resultater vum Recensement geschriwwen hunn, do.

Diversity Index

D’Resonanz an der Presse war ganz gutt, beschränkt sech iewel noutgedrongen op ganz allgemeng Aspekter an dobäi hu mer wierklech mat villem Neiland betrueden:

  • Diversitéitsindex
  • Sproochlech Integratioun
  • geographesch Verdeelung vun de Sproochen
  • d’Schüler am Ausland
  • d’Allophonen
  • eng detailléiert Vue op den Aarbechtsmaart mat 351 verschidde Beruffer

Am éischte Kapitel ass en Historique iwwer d’Sproochesituatioun seit 1839 haaptsächlech aus enger demolinguistescher Perspektiv, ugefaangen mat dem Recensement vun 1843. 

Dëst Kapitel an d‘Table de matière kann een hei downlueden.

Ist die luxemburgische Sprache nicht aber doch bedroht? Nur für diejenigen, „die Diversität als Bedrohung sehen“, erklärt Fernand Fehlen. „Eine Sprache lebt, wenn sie genutzt wird.“ Das sei beim Luxemburgischen der Fall. „Luxemburgisch ist aber eine ‚kleine‘ Sprache, damit muss man sich abfinden.“ Klein, aber keineswegs am Aussterben. (Woxx 29.04.2016)

 

 

Der Beitrag Neit Buch: Die Luxemburger Mehrsprachigkeit erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: De Colloque Interne vum 03.05.2016: „ah? oder ah! ‐ Lëtzebuergesch Intonatiounsmuster“

$
0
0

slide

Wéi den éischten Deel vum Titel schonn undeit, goung et am Judith Manzoni sengem Virtrag ënnert anerem ëm den ‚melodeschen‘ Ënnerscheed tëschent verschiddene Saztyppen. Sou kann ee beispillsweis bei ah? eng steigend a bei ah! eng falend Tounhéicht héieren. Um Niveau vu ganze Sätz ass dat e bësse méi komplex a virun allem net esou einfach ze héieren, well ee sech meeschtens méi op den Inhalt konzentréiert, wéi sech mam Op an Of vun der Stëmm ze befaassen. D’Sproochmelodie oder och Intonatioun gëtt a kleng Unitéiten – déi sougenannten Intonatiounsphrasen – agedeelt an déi kann een dann, vereinfacht gesot, a verschidde Kategorien andeelen: Fro, Ofschloss oder Weiderweisung. De Virtrag huet sech haaptsächlech mat den zwou leschte Kategorie befaasst. Ofschléissend Intonatiounsphrase falen op e relativ déiwen Tounniveau a weisen dem Géigeniwwer un, dass de Spriecher fäerdeg ass an e Spriecherwiessel erwaart oder akzeptéiert. Weiderweisend Intonatiounsphrase falen net esou wäit a bleiwen op engem mëttelhéijen Niveau halen. Domat weist de Spriecher, dass hien nach wëll weiderschwätzen. Dëst ass entweder um syntaktesche Niveau ze fanne sinn (z.B. mat Konstruktioune wéi wann…dann…) a gëtt vun der Sproochmelodie ënnerstëtzt oder et leeft nëmmen iwwert d’Intonatioun. Dës Bewegungsofleef – déi an Halleftéin gemooss ginn (wéi an der Musek) – goufen am Virtrag mat konkreten Zuele beschriwwen a kategoriséiert a mat Tounbeispiller ënnerluecht.

(Abstract vum Judith Manzoni a Fotoe vum Caroline Döhmer)

 

 

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque Interne vum 03.05.2016: „ah? oder ah! ‐ Lëtzebuergesch Intonatiounsmuster“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: De Colloque Interne vum 10.05.16: „Literaresche Wandel zu Lëtzebuerg – Eng theoretesch Approche

$
0
0

 

Mat Bléck op de Lëtzebuerger Literaturbetrib vun de 60er a 70er Joren huet d’Fabienne Gilbertz de Phänomen ‚literaresche Wandel’ wëssenschaftlech erfaasst. Am éischten Deel vum Virtag gouf d’Ausernanersetzung tëschent der konservativer (Heimat-) Literaturproduktioun an engem neie Konschtverständnes unhand vun dräi Beispiller illustréiert:

 

  • d’Grënnung vu Literaturzäitschrëften an de 60er/70er Joren als Reaktioun op Dominanz vun der kathoulesch-konservativer „Warte“ (Zensurversich) an op de generelle Mangel u Publikatiounsméiglechkeeten
  • d’Grënnung vum „Kasemattentheater“ duerch den Tun Deutsch (1964) als Reaktioun op d’Tendenzen am europäeschen Ausland an op d’Dominanz vum Eugène Heinen sengem konservative „Lëtzebuerger Theater“
  • d’Konsdrefer Scheieren (1967-1971) als Solidariséierungsversuch mat de bildende Kënschtler an als Hiweis op déi schwiereg Situatioun vun de Lëtzebuerger Konschtschafenden

Am Virtrag gouf dorop opmierksam gemaach, dass déi ästhetesch Moderniséierung vun der Literatur noutwendegerweis eng strukturell Moderniséierung vum Literaturbetrib gefuerdert huet a wesentlech mat engem verännerte Selbstbild vun den Auteuren ze dinn hat: Si wollten sech net méi als Hobbyschreiwer gesinn, mee – mat Bléck op d’Virbiller aus dem Ausland – als Kënschtler, déi eeschtzehuele sinn a sech professionaliséieren.

Am zweeten Deel vun der Presentatioun gouf d’“polysystem theory“ vum israelesche Kulturwëssenschaftler Itamar Even-Zohar erugezunn, fir d’Konfrontatioun tëschent der traditioneller an der neier Literaturapproche theoretesch ze faassen. Dës Theorie, déi explizit op de Fall vu klengen a méisproochege Literaturen ageet, erlaabt et, d’Grënn an d’Mechanismen hannert de Verännerungen am Literaturbetrib ze beschreiwen.

(Text: Fabienne Gilbertz; Foto: Caroline Döhmer)

 

Nächst Woch (17.05.16): Ian de Toffoli mat „Theater zu Lëtzebuerg: Poetik vun engem klenge Genre“

 

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque Interne vum 10.05.16: „Literaresche Wandel zu Lëtzebuerg – Eng theoretesch Approche erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Symposium ‘Standardization in Diversity (19th century Europe)‘, 7.-8. Juli 2016

$
0
0

Das Symposium bildet den Abschluss des von FNR und DFG geförderten binationalen Projektes „Language standardization in Diversity: The case of German in Luxembourg (1795-1920)“. Nach drei Jahren Laufzeit sollen nun die Forschungsergebnisse der scientific community vorgestellt und im Kontext einschlägiger Forschung diskutiert werden.

 

 

 

 

 

 

 

Programm

Donnerstag, 7. Juli                                                           Freitag, 8. Juli

  13.15-13.30 Opening
  13.30-14.30 Ásta Svavarsdóttir

Icelandic as a national language. The sociolinguistic and ideological foundations of 19th century standardization

  9.00-10.00 Gijsbert Rutten & Rik Vosters

Standardization and frenchification – The Low Countries, 17th-19th century

  14.30-15.30 Terttu Nevalainen

Pluricentric languages – monocentric norms? The case of English

 10.00-11.00 Michael Schreiber

Translation policy in Belgium (1795-1814): Linguistic aspects

  16.00-17.00 Steffen Höder

The emergence of linguistic norms in multilingual Scandinavia: the distant and the recent past

 11.30-12.30 Lieven d’Hulst & Heleen van Gerwen

Institutional translation practices: French-Dutch in the legal domain during the long 19th century in Belgium

  17.00-18.00 Rahel Beyer & Olivier Moliner

Major findings of the project „Standardization in Diversity: The case of German in Luxembourg (1795-1920)“

 13.30-14.30 Rahel Beyer & Olivier Moliner

Synthesis and Modelling

 

Für Informationen und Anmeldung zum Symposium: rahel.beyer@uni.lu

Projektleitung: Prof. Dr. Peter Gilles (Universität Luxemburg)

Prof. Dr. Evelyn Ziegler (Universität Duisburg-Essen)

 

Für Informationen zum Projekt:

http://infolux.uni.lu/standardization

Der Beitrag Symposium ‘Standardization in Diversity (19th century Europe)‘, 7.-8. Juli 2016 erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Joboffer: Sentiment Analysis in Luxembourgish Texts

$
0
0

Ech wëll heimat op eng interessant Joboffer iwwert d’Lëtzebuergescht am Departement fir Computer Science vun der Univiversitéit Lëtzebuerg hiweisen. Interesséiert Kandidate kënne sech beim Christoph Schommer mellen.

CALL FOR CANDIDATE (m/f)

The MINE research group of the Computer Science and Communications Research Unit, University of Luxembourg, is looking for a Doctoral candidate (PhD student) in “Sentiment Detection in Luxembourgish Texts” (M/F) 

Ref: F1-070060

3-year fixed-term contract, full-time (40h/week) with a possible extension of 1 year

MISSION

The successful candidate will contribute to research on Luxembourgish text collections provided by RTL Luxembourg (online publications and user  comments) and perform a research work in sentiment detection/analysis. The candidate’s mission is to perform a PhD thesis in this field and to disseminate the research results through peer-reviewed scientific publications. The selected candidate will establish scientific contacts to  researchers and assist Prof Schommer with teaching activities and research activities (paper review, workshop organisation, et cetera).

PROFILE

The successful candidate should have 

* a Master degree/Diploma in Computer Science or equivalent.

* an excellent background in at least 2 of the following  3 fields: Machine Learning, Natural Language Processing,  and Information Retrieval.

* solid skills in Luxembourgish language (or, at least, in German language).

* excellent skills in at least one programming language.

* excellent written and oral English skills.

OFFER

The University offers a 3-year contract (with a possible extension of 1 year) and a highly competitive salary. The selected candidate will work in an exciting international environment and will have the opportunity to participate in the development of a newly founded University. The University is an equal opportunity employer. 

APPLICATION

Applications should be written in English and should include the following documents:

* Motivation letter (max 1 page)

* An executive summary of your Master Thesis (max 1 page)

* Curriculum Vitae, including your contact address,  academic/professional work experiences, and a list of   academic publications (including Bachelor Thesis, Master Thesis)

* A list of courses you have taken and a transcript of grades from all University-level courses.

* Contact information of 2 independent referees or 2 independent reference letters

CONTACT

Interested candidates are invited to submit their application electronically via  http://emea3.mrted.ly/13edw

Further Information can be obtained from Prof. Schommer, Email: Christoph.Schommer@uni.lu.

The submission deadline is: Sunday, July 17, 2016.

Der Beitrag Joboffer: Sentiment Analysis in Luxembourgish Texts erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: De Colloque interne vum 17.05.16 „Poetik vum Lëtzebuerger zäitgenësseschen Drama“

$
0
0

De Ian de Toffoli huet eis a sengem Virtrag d’Poetik vum Lëtzebuerger zäitgenësseschen Drama nobruecht. Hien huet mat enger Definitoun an engem historeschen Exkurs ugefaang, fir e Kontext ze schafen:

D’Poetik, als Disziplin, ass d’Etude an d’Theoriséiere vun de verschiddenen Elementer vum Text, an d’Aart a Weis vun dären Zesummekommen, fir e gewëssenen Effekt ze produzéieren.

Mee méi genee: d’Poetik geet op den Aristoteles zeréck. Eng Poetik – oder Art poétique wéi beim Horaz oder an der klassescher franséischer Period – ass en Ensembel vu Regelen, déi en Auteur ze befollegen huet, fir datt säi Konschtwierk de Finalitéite vu Schéinheet a vu Gereimtheet (also de Konträr vun Ongereimtheet) nokënnt. Metonymesch gesinn ass en Art Poétique e Regelhandbuch, dat erkläert, wéi een e Wierk mécht dat dem Spectateur oder Nolauschterer gefällt. Aus der Poetik vum Aristoteles (ëm 335 viru Christus geschriwwen) kommen déi éischt Reflexiounen iwwert komplex an einfach Aktioun am Theater, iwwert d’Behuelen an de Register vun de Personnagen.

Hautdesdaags fanne mer, ënnert anerem, am Buch Le Théâtre contemporain (Paris: Nathan, 2002) vum franséischen Theaterwëssenschaftler Patrice Pavis e Modell vun enger zäitgenëssescher Poetik, déi selwer scho komposit ass an sech aus der Rhetorik, der Narratologie, der struktureller Semantik vun engem Greimas an der klassescher Dramaturgie bedéngt, fir op den apparenten “Désordre” vum zäitgenësseschen Theatertext anzegoen.

Eng Poetik vum Drama ze zeechnen erméiglecht thematesch oder dramaturgesch Zesummenhäng ze schafen an och op Divergenzen hinzeweisen. Et erméiglecht weiderhin Traditiounen oder Influenzen z’erkennen, d’Konditioune vum Entstoen vun Dramen z’erkennen, oder Analysen déi iwwert Auteuren an hier Stécker gemaach goufen ze revidéieren oder ze komplettéieren: wann zum Beipsill de Marc Olinger vum Pol Greisch senger Theatersprooch bei der Remise vum Batty Weber Präis sot, datt se sech géif epuréieren (e mengt domat den Dialog, natierlech) ass dat net just well de Pol Greisch wollt Tchekhov oder Beckett imitéieren – och wann deenen hier Stécker an senge rëmz’erkenne sinn. Et ass virun allem well an de spéideren Drame vum Pol Greisch, déi sech mat der Thematik vum Alter beschäftegen, den eigentlechen Drama meeschtens scho Joren an der Vergaangenheet läit, well d’Figure sech näischt ze soen hunn. Dëst ass am retrospektiv-analyteschen Drama – eng Technik déi mam Ibsen an Tchekhov opkoum an de modernen europäeschen Theater imprägnéiert huet – am Drama vun der privéierter Existenz oft de Fall.

D’Poetik vun dem Lëtzebuerger Theater ass also e Verstoe vun de verschiddenen Elementer déi am Lëtzebuerger Theatertext (als literaresch Gattung) zesummekommen a seng Spezifik ausmaachen.

 

Text vum Ian de Toffoli

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque interne vum 17.05.16 „Poetik vum Lëtzebuerger zäitgenësseschen Drama“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Réckbléck: De Colloque interne vum 24.05.16: „Kleng Literaturen an Europa: Iwwerbléck vum Projet“

$
0
0

An hirem Virtrag huet d’Jeanne E. Glesener déi grouss Linne vun hirem Fuerschungsprojet Kleng Literaturen an Europa virgestallt. No enger Oplëschtung vun den Haaptfuerschungsfroen, Objektiver an Informatiounen zu der Ausféierung vum Projet, ass si op d‘Beräicher vun der Terminologie an Typologie agaangen. An engem drëtte Punkt huet si kuerz  de Bäitrag vun de klenge Literature bei der Dekonstruktioun vun der Meeschtererzielung vun der Literaturtheorie skizzéiert.

Am éischten Deel vun der Presentatioun sinn déi Haaptfuerschungsfroe presentéiert ginn, déi et och erlaabt hunn d’Problematik vum Projet ze kontextualiséieren, wéi et dësen Auszuch aus dem Froekatalog weist: Wat ass eng kleng Literatur, resp. wat si kleng Literaturen? Wéi ënnerscheeden se sech vu grousse Literaturen a wéi si se an der Literaturfuerschung bis elo beschriwwe ginn? Wat sinn hir Problemer, hir Enjeuxen, hir Erausfuerderungen, hir Charakteristiken? Wat ass hire Bäitrag zu der Weltiteraturfuerschung an zu der Fuerschung iwwer allgemeng Literatur? Ass et méiglech kleng Literaturen ausserhalb vum Majeur-mineur Paradgima, resp. ausserhalb vun der Dialektik Zentrum-Peripherie ze denken an z’analyséieren?

An engem zweeten Deel ass eng virleefeg Typologie vun de klenge Literaturen an Europa opgestallt ginn. Doriwwer eraus sinn och éischt Critèren, déi bei der Definitioun vu klenge Literaturen eng Roll spillen, erkläert ginn. Hei sinn och Iwwerleeungen zur Terminologie gemaach ginn. Dëst gëtt als néideg empfonnt fir aus dem Negativdiskurs erauszekommen, dee bis elo an der Literaturwëssenschaft dominéiert huet. Dëst gesäit een zum Beispill wa kleng Literaturen als verspéit, defizitär oder als just reaktiv beschriwwen a verstane ginn.

Am leschten Deel ass dës Problematik méi genee gekuckt ginn. Hei ass och de wëssenschaftsgeschichtleche Kontext vun der Komparatistik an der Weltliteraturfuerschung zum droe komm. Et ass drop higewise ginn, wéi d’Analys vun de klenge Literaturen sech um Wäertekanon an un den als universalgültegen imposéierten Norme vun der Literaturentwécklung reift. Dëst ass doduerch bedéngt, datt dës Normen zum groussen Deel vun der Situatioun a Verfaasstheet vu grousse Literaturen ofgeleet sinn an deemno net op kleng Literaturen iwwerdrobar sinn. Mat dëser Tatsaach ass sech bis haut awer réischt wéineg befaasst ginn. Dës Norme funktionnéiere wéi eng Zort Meeschtererzielung, déi ëmmer nach wierkungsmächteg ass an déi réischt rezent, virun allem duerch déi postkolonial Literaturen an duerch net europäesch Literaturen a Fro gestallt gëtt. E wichtegen Deel vun dësem Projet wäert et sinn ze weisen, wéi kleng Literaturen un der Abrogatioun vun dësen Normen deelhuelen a wat fir alternativ literaturtheoretesch Orientéierungspunkter kënnen aus hinnen ofgeleet ginn.

 

Text vum Jeanne E. Glesener

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque interne vum 24.05.16: „Kleng Literaturen an Europa: Iwwerbléck vum Projet“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.


Tagung „Wortbildung – historisch, mehrsprachig, kontrastiv“, 12.–14.10.2016

$
0
0

Thema der Tagung ist die Wortbildung in (west)germanischen Sprachen unter besonderer Berücksichtigung historischer und kontrastiver Aspekte. Ein weiterer Schwerpunkt ist Wortbildung unter Bedingungen der Mehrsprachigkeit und des Sprachkontakts – auch innerhalb eines Varietätenspektrums.

Die Tagung ist Teil des Projektes „WBLUX ‒ Die Wortbildung des moselfränkisch-luxemburgischen Raumes„, das die explizite Nominalderivation des Luxemburgischen und seiner Vorgängervarietäten seit dem 13. Jahrhundert analysiert. Wegen der Lage Luxemburgs an der romanisch-germanischen Sprachgrenze und der späten Herausbildung des Luxemburgischen als Standardsprache spielen im Projekt neben der morphologischen und semantisch-funktionalen Seite der Wortbildung auch Aspekte der Mehrsprachigkeit und des Sprachkontakts sowie der Standardisierung und des Sprachausbaus eine große Rolle.

 

Vorträge:

Eva Büthe-Scheider (Bonn): zu Kollektiva im Ripuarischen (Titel kommt noch)
Antje Dammel (Freiburg): Titel kommt noch
Lisa Dücker (Hamburg): Die Zusammen- und Getrenntschreibung von Substantivkomposita in frnhd. Handschriften am Beispiel der Hexenverhörprotokolle
Maike Edelhoff (Luxemburg): Titel kommt noch
Hilke Elsen (München, Augsburg): Morphem, Phonästhem, Lautsymbolik und zunehmende Universalität
W. Amaru Flores Flores (Mainz): Titel kommt noch
Matthias Hüning (FU Berlin): Das Suffix -erei und seine westgermanischen Verwandten
Luise Kempf, Matthias Eitelmann (Mainz): Von englisc zu whatever-ish, von thiutisk zu dynamisch. ‑is(c)h kontrastiv diachron
Thomas Klein (Bonn): Zur Verteilung der Adjektivaffixe in den germ., insbesondere in den westgerm. Sprachen
Kristin Kopf (Mainz): Entstehung, Ausbreitung und Produktivität von Kompositionsmustern mit Fugenelement im Deutschen
Sascha Michel (Koblenz): Konstruktionsgrammatische Tendenzen in der Wortbildung – Am Beispiel der Konstruktionalisierung von Fugenelementen und Konfixen
Franziska Pfaff (Mainz): Suffixtransparenz und Pluralbildung bei Latinismen im Deutschen und Niederländischen – Wann ist ein Kopf ein Kopf?
Carmen Scherer (Mainz): Deutsche Fremdwortbildung diachron – Derivation mittels französischstämmiger Affixe
Barbara Schlücker (Bonn): Eigennamenkomposita – ein englisches Wortbildungsmuster im Deutschen und Niederländischen?
Christian Schwarz (Münster): Wortbildung zwischen innerer und äußerer Mehrsprachigkeit. Befunde und Kontaktphänomene aus dem Raum Südtirol
Joshgun Sirajzade (Luxemburg): Titel kommt noch
Sören Stumpf (Trier): Wortbildungen in Textsorten. Forschungsstand, Desiderate und exemplarische Beispielanalysen
Renata Szczepaniak (Hamburg): Fugenelemente im Deutschen und Luxemburgischen
Britta Weimann (Luxemburg): Titel kommt noch

 

Anmeldung:

Die Tagung ist offen für alle Interessierten; Anmeldung bei Britta Weimann (britta.weimann@uni.lu, Tel.: +352 46 66 44 9543).

 

Tagungsort:

Maison du Savoir

Campus Belval

Université du Luxembourg

2, avenue de l’Université

L-4365 Esch-sur-Alzette

GPS : 49.504839 | 5.948214

Lageplan

Der Beitrag Tagung „Wortbildung – historisch, mehrsprachig, kontrastiv“, 12.–14.10.2016 erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Job offer: PhD Position in Language History/Corpus Linguistics & Digital Humanities

$
0
0

For the recently established Doctoral Training Unit (similar to the German ‚Graduiertenkolleg‘) at the University of Luxembourg 13 PhD positions have been granted in the field of ‚Digital History & Hermeneutics‘. In this context one PhD position is foreseen in the domain of linguistics. Interested candidates may apply for this position by proposing their own project, which should focus on Language History and/or Corpus Linguistics from a perspective of Digital Humanities. There is not restriction with regard to the methodological background or the language(s) to be analysed.

 

PhD students in the field of digital history and hermeneutics

The Historical Institute / Center for Contemporary and Digital History University of Luxembourg has obtained a large grant from the Fonds National de la Recherche Luxembourg in the framework of the so-called PRIDE-program, enabling the creation of a Doctoral Training Unit (DTU) and opens up to
13 positions for PhD students (Doctoral candidates) in the field of digital history and hermeneutics (m/f)

Description

  • Ref: R-STR-3067-00-B
  • Starting date: 15th January 2017
  • Duration: 14-months initial contract, extendable up to 3 years, further extendable by 1 year if required, 40 hours/week
  • Doctoral student status at Luxembourg University
  • Deadline for applications: 1st September 2016
Your Role
  • This DTU aims at creating an experimental trading zone for the reflection on the epistemological and methodological challenges of doing digital history / humanities research in an interdisciplinary setting. All PhD students will have to conduct their research within the conceptual framework of the DTU. Participation in the collectively organized skills trainings on digital literacy as well as active participation in the planning and organization of thematic workshops of the DTU will be required. For a detailed description of the DTU and the thematic axes see: http://www.dhlab.lu/digital-literacy/digital-history-hermeneutics-dtu/
  • Presentation of research findings at workshops and conferences
  • Publication of papers / scientific articles in peer-reviewed international journals
  • Possibility of participating in teaching activities (seminars)
Your Profile
  • Master’s Degree (or equivalent) in a Humanities discipline (History, Philosophy, Sociology, Linguistics, Archaeology) or related disciplines such as Geography; or in Computer Sciences, Data and Information Science, Human-Computer-Interaction and Psychology. It is possible to apply if the respective degree is to be obtained soon (details to be given in the application
  • Good command of written and spoken English
  • Dedication to actively participate in the interdisciplinary framework of the DTU
  • Willingness to integrate in the “experimental space” of the DTU
We offer
  •  The University of Luxembourg offers a dynamic environment with a large number of ongoing scientific activities (English as working language; additionally, French and German are accepted as literary languages for the writing of the PhD thesis) and a cutting edge digital research infrastructur
  • Financial support (travel allowances) for participating in scientific activities (workshops, conferences, summer schools, etc.
  • Attractive salary and employment contract including social insurance contribution
  • Enrolment in the doctoral school of the Faculty of Language and Literature, Humanities, Arts and Education (FLSHASE) or of the Faculty of Science, Technology and Communication (FSTC) with an interesting offer of various disciplinary or interdisciplinary courses and transferable skills trainings
Further Information

PhD Advisors and Research Areas
• Ass.-Prof. Andrea Binsfeld: ancient history, slave history, roman archaeology
• Prof. Pascal Bouvry; computer science, heuristics of search, search optimization, parallel computing
• Ass.-Prof. Geoffrey Caruso: geovisualisation, spatial data mining, GIS, urban analysis
• Prof. Andreas Fickers: digital history, historical epistemology, history of media and technology
• Prof. Peter Gilles: linguistics, corpus linguistics, digital humanities, Luxembourg studies
• Prof. Frank Hofmann: philosophy, epistemology, theories of cognition, knowledge and rationality
• Dr. Vincent Koenig: human-computer interaction, cognitive ergonomics
• Ass.-Prof. Benoît Majerus: European history, war studies, medical history, memory studies
• Prof. Michel Margue: historiography, memory studies, medieval history, historical hermeneutics
• Ass.-Prof. Christoph Schommer: data mining, data science, information retrieval, text mining
• Ass.-Prof. Denis Scuto: contemporary history of Luxembourg, migration history, historical didactics
• Prof. Leon van der Torre: arcificial intelligence, knowledge representation, deontic/legal reasoning, argumentation, NLP
• Dr. Martin Uhrmacher: urban history, regional history, historical cartography, medical history

Further Information

Application Documents

Letter of motivation containing compulsorily

  • an explanation of the motives for participating in the DTU and of expected learning outcomes and career perspectives
  • a sketch of a research project (2 pages max) that fits into at least one of the thematic axes developed in the DTU proposal
  • an argued preference for a main supervisor out of the list of PhD advisors listed above
  • Full CV
  • Transcript of academic records and copies of diplomas
  • Names of at least two references who are willing to write a letter of recommendation on the candidate’s behalf (they may be contacted by us)

Remarks

  • 11 of the 13 positions are funded by the Fonds National de la Recherche Luxembourg in the PRIDE scheme. 2 PhD positions are funded by the University.
  • General questions concerning the structure, intellectual agenda and organization of the DTU should be addressed to the DTU coordinator Prof. Andreas Fickers: andreas.fickers@uni.lu
  • Administrative questions shall be addressed to pride-gsm@uni.lu
  • Scientific questions should be addressed directly to the corresponding potential PhD advisor

All applications must be submitted online. Deadline: 1st of September 2016.

The University of Luxembourg is an equal opportunity employer and applications by women are especially encouraged

Der Beitrag Job offer: PhD Position in Language History/Corpus Linguistics & Digital Humanities erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Zweeten Opruff: Sich no Participanten fir eng linguistesch Etüd

$
0
0

Mäin Numm ass Maike Edelhoff an ech siche fir meng Dokteraarbecht nach Leit, déi Loscht hunn, fir bei menger Etüd matzemaachen. Bei der éischter Kéier hu sech schonn immens vill Leit gemellt – fir d’éischt also VILLMOOLS MERCI un alleguer déi Participanten! Dir hutt mir immens kënne weiderhëllefen! Ech melle mech geschwënn wéinst de Resultater.

An dësem zweeten Opruff sichen ech nach eng Kéier Participanten aus dem ganzen Land: et ginn nach e puer wäiss Flecker op der Kaart. W.e.g. kuckt ënnen an der Tabell, ob Är Uertschaft mat dobäi ass. Wann net, hate sech do scho Leit gemellt.

 

Wat ass de Sujet?
Et geet ëm d’Gemeinsamkeeten an d’Ënnerscheeder vun der lëtzebuergescher Sprooch am Grand-Duché an de muselfränkeschen Dialekter op der däitscher Säit.

 

Wéi gesäit d’Ëmfro aus?
Et ass e schrëftleche Questionnaire (ca. 30 Minutten Opwand) – virun allem fir unzekräizen an eenzel Wierder op Lëtzebuergesch ze schreiwen – et muss een NET Lëtzebuergesch schreiwe geléiert hunn.

 

Wien ass gefrot?
2 Participante pro Gemeng, Dir sollt
– lëtzebuergesch Mammesproochler tëscht 30-45 ODER iwwer 50 sinn
– aus enger vun deene folgenden Uertschafte kommen a schonn ëmmer op der nämmlechter Plaz gewunnt hu resp. net méi wéi 10 km ewech geplënnert sinn
– op d’mannst een Elterendeel aus der nämmlechter Uertschaft hunn
– en Openthalt am Ausland ass kee Problem

 

Wéi eng Uertschafte si gefrot?

Kanton Gemengen
Dikrech Ärenzdallgemeng, Reisduerf
Esch-Uelzecht Monnerech, Schëffleng, Suessem
Gréiwemaacher Gréiwemaacher
Iechternach Bech, Mompech
Kapellen Koplescht
Klierf Wäisswampech, Wëntger
Lëtzebuerg Nidderaanwen
Miersch Fëschbech, Kolmer-Bierg
Réiden Ell, Rammerech, Sëll, Wal
Réimech Bus, Réimech, Schengen, Stadbriedemes
Veianen Tandel
Wolz Bauschelt, Wanseler, Wolz

 

Wéi kann ee matmaachen?
Mellt Iech einfach direkt bei mir (Maike Edelhoff:)
E-Mail: maike.edelhoff@uni.lu
Telefon: +352 46 66 44 5178 (mat Repondeur)

 

Der Beitrag Zweeten Opruff: Sich no Participanten fir eng linguistesch Etüd erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

LE TRAVAIL DE L’ÉCRITURE OU LA MÉMOIRE DANS L’OEUVRE DE JEAN PORTANTE, 8 – 9 septembre 2016

$
0
0

L’œuvre de Jean Portante connaît aujourd’hui un véritable tournant, dont témoignent la récente parution du roman L’Architecture des temps instables et celle, un peu moins récente, de la compilation en volume des poèmes des trente dernières années. Titré Le Travail de la baleine, il s’agit, au-delà d’un recueil anniversaire, d’un constat rétrospectif à la lumière du travail justement qui s’est opéré – parfois consciemment, parfois intuitivement – au fil des textes écrits et des livres publiés, de 1983 à 2013. Un travail de et sur la langue, que Portante s’approprie pour en faire une langue-baleine, animée par la métamorphose dont le cétacé est l’emblème : l’état d’un ni-ni (ni poisson, ni mammifère), d’un entre-deux qui caractérise la démarche de l’écrivain, à tous les niveaux. Car c’est bien un mouvement de transformation qui chez Jean Portante mobilise l’écriture, en quête d’un devenir encore en suspens et en même temps déjà nostalgique d’un passé, originel à de nombreux égards. De fait, le Travail de la baleine appelle le travail de la mémoire, aussi bien textuelle, notamment par l’allusion explicite faite au roman-phare Mrs Haroy ou la mémoire de la baleine, que personnelle, par le regard jeté en arrière sur trente ans de pratique poétique, au plus près de l’intime, aux confins de la langue maternelle (orale, italienne) et de la langue d’expression (écrite, française).

La première édition des Journées d’études sur la littérature luxembourgeoise à l’Université du Luxembourg abordera de fait l’œuvre de Jean Portante sous le prisme de la mémoire et ses corollaires – l’oubli et la trace, la fiction et l’histoire. Il s’agira d’une part de s’appuyer sur le premier pan de la carrière de l’écrivain que ponctue la parution du Travail de la baleine, tant du point de vue de la création poétique que de la création romanesque. Jean Portante ne se soucie d’ailleurs guère de frontières génériques au profit d’une pratique entièrement vouée à l’expressivité : un « Je veux dire » – pour reprendre le titre de l’un de ses recueils poétiques – qui tient tant de la volonté obstinée que du goût de la reformulation, de trouver le mot juste, à grands coups de néologismes forgés dans cette « étrange langue » qu’il a élue sienne. Voilà un aspect essentiel de « l’effaçonnement » qui caractérise si bien son écriture, tendue entre la disparition et la création : l’effacement d’une langue, d’une forme et le façonnement, à partir de là, d’un espace d’écriture à l’aune des contradictions et aspirations personnelles de l’écrivain.

Et c’est cet espace que l’écrivain envisage d’explorer maintenant que le travail de la baleine a été réalisé, que la prise de conscience a eu lieu sur ce qui anime si profondément sa pratique – la question de l’origine, identitaire et langagière. L’œuvre s’ouvre donc sur l’« après-baleine », comme il est annoncé dans la dernière partie du volume-somme au titre évocateur, éponyme d’un autre ouvrage poétique : « Après le tremblement ». Le tremblement de la terre de l’Aquila signifie le tremblement de la langue maternelle et donc le tremblement de ce poumon-témoin de la métamorphose de l’écrivain et de son écriture. De cette nouvelle étape rend compte à lui seul le titre du dernier roman : L’Architecture des temps instables, comme une volonté d’affirmation d’un moment de transition qu’il s’agira de saisir dans son acuité, à la fois poétique et sociétale.

Les journées d’étude s’attèleront de fait à signifier ce moment-charnière, en créant au sein même de l’œuvre un dialogue articulé sur trois axes liés au fondement mémoriel, originel de la démarche de Jean Portante :

  • la tension entre l’autobiographie et la fiction, d’où émerge une figure de l’auteur à l’identité nécessairement fuyante ;
  • la pratique de l’intertextualité et de l’étrange langue, qui forge la figure de l’écrivain et/ou du poète ;
  • le souci de l’histoire et de la société, qui fait de Jean Portante un témoin et acteur (homme de lettres, personnage public) de son époque.

 

Journées d'études Lux Lit Portante

Der Beitrag LE TRAVAIL DE L’ÉCRITURE OU LA MÉMOIRE DANS L’OEUVRE DE JEAN PORTANTE, 8 – 9 septembre 2016 erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Den Institut um Radio!

$
0
0

Iwwert de ganze Summer hu mer d’Zäit genotzt, fir mam RTL Radio Lëtzebuerg e bëssen iwwert eisen Institut an eis Fuerschung ze schwätzen. De Méinden ass eis Rei iwwert d’Fuerschung ronderëm d’Lëtzebuerger Sprooch a Literatur op en Enn gaangen. Dir hutt eng Folleg verpasst? Hei kënnt Der nach eng Kéier déi ganz Serie nolauschteren: http://radio.rtl.lu/serien/letzebuergesch/

Dobäi war alles vertrueden:

 

Der Beitrag Den Institut um Radio! erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Viewing all 107 articles
Browse latest View live