Contract Type:

Fixed Term Contract

An der Fakultät für Sprachwissenschaften und Literatur, Geisteswissenschaften, Kunst und Erziehungswissenschaften der Universität Luxemburg wird folgende Stelle ausgeschrieben

Promotionsstelle in Linguistik (m/f)

• Befristeter Vertrag: 36 Monate (verlängerbar um 12 Monate), 40 Stunden/Woche
• Beginn: 1.6.2015 oder 1.7.2015
• F3R-IPS-PFN-1401AH
• Angestellten und Studentenstatus

Your Role

Die ForscherIn wird Mitglied des Instituts für luxemburgische Sprach- und Literaturwissenschaft der Forschungseinheit IPSE. Gemeinsam mit drei weiteren ForscherInnen wird er/sie angestellt im trinationalen Forschungsprojekt ‘Das Anna und ihr Hund – Weibliche Rufnamen im Neutrum. Soziopragmatische vs. semantische Genuszuweisung in Dialekten des Deutschen und Luxemburgischen’, das an den Universitäten Mainz, D (Prof. Dr. Damaris Nübling), Fribourg, CH (Prof. Dr. Helen Christen) und Luxemburg (Prof. Dr. Peter Gilles) angesiedelt ist und gemeinsam von DFG, SNF und FNR finanziert wird. Das Ziel dieses Projekts besteht darin, die dialektalen bundes- und schweizerdeutschen sowie luxemburgischen Genussysteme mit neutraler onymischer und/oder pronominaler Referenz auf Mädchen und Frauen (und ggf. auch Jungen und Männer) erstmals in ihrer Struktur zu erheben und zu erfassen und die soziopragmatischen Faktoren der (teils variablen) Genussteuerung detailliert zu ermitteln. Durch die Befragung von drei Generationen soll der Wandel dieser Systeme dokumentiert werden. Weitere Information unter: http://infolux.uni.lu/das_anna.

Forschungsgebiet: Linguistik

Innerhalb des trinationalen Projekts wird die Kandidatin/der Kandidat unter der Leitung von Prof. Dr. Peter Gilles folgende Forschungsaufgaben wahrnehmen:

• Analyse der luxemburgischen und mittelfränkischen Genussysteme für mit neutraler onymischer und/oder pronominaler Referenz auf Mädchen und Frauen (u.a. morphosyntaktische und soziopragmatische Verwendungsstrukturen des Pronomens hatt)
• Koordination und Durchführung von Datenerhebungen im luxemburgischen und mittelfränkischen Sprachgebie
•  Aktive Teilnahme an internationalen Konferenzen

Kontakt 

Prof. Dr. Peter Gilles

peter.gilles@uni.lu

Tél +352 46 66 44-6383

Your Profile

•  Sehr guter Master-/Magister-Abschluss in der luxemburgischen oder germanistischen Linguistik, mit Schwerpunkt in Morphologie, Genderlinguistik und/oder Sprachgeschichte
• Erfahrungen in der Erhebung linguistischer Daten und im empirischen Arbeiten 
• Erforderliche Sprachkenntnisse: Deutsch und/oder Luxemburgisch und/oder mittelfränkische Dialektkompetenz

Further Information

Interessierte Kandidaten sind gebeten, die vollständigen Unterlagen (Motivationsschreiben, CV, Kopien der Diplome) bis zum 20.4.2015 online einzureichen.

http://emea3.mrted.ly/mnpp

Das vorläufige Programm (inkl. Abstracts) kann hier als PDF geladen werden.

Angemeldete Teilnehmer können das Tagungsprogramm über diesen Link in ConfTool einsehen.

Über die App Eventor kann das Programm auch auf Android- und Apple-Mobilgeräten angezeigt werden.

Neuer Forschungsbericht über den Sprachgebrauch am Arbeitsplatz

In Luxemburg variiert die Sprachpraxis je nach Branche

Luxemburg, 15. Juli 2015 – Eine Sprachpraxis, die sich je nach Branche ändert, und eine zunehmende Nachfrage nach Sprachkenntnissen sind die Hauptergebnisse eines von dem Soziologen Fernand Fehlen und der Wirtschaftswissenschaftlerin Isabelle Pigeron-Piroth veröffentlichten Forschungsberichts. Die beiden Forscher der Universität Luxemburg untersuchten die in den Stellenanzeigen im Luxemburger Wort und auf der Webseite Jobs.lu geforderten Sprachkenntnisse. In dieser Forschungsarbeit, die sich über 30 Jahre (1984-2014) erstreckte, werden der Gebrauch bestimmter Sprachen in unterschiedlichen Wirtschaftszweigen und deren Entwicklung über die Jahre hinweg ersichtlich.

Die Studie kann auf der Publikationsplattform der Universität Luxemburg (ORBiIu) heruntergeladen werden.

2014 wurden Kenntnisse in einer oder mehreren Sprachen in fast 72 Prozent der Anzeigen im Luxemburger Wort explizit verlangt. 1984 war dies nur bei 46 Prozent der Fall. Die Suche nach dreisprachigen Bewerbern hat sich mehr als verdoppelt: von 20 Prozent der Anzeigen im Jahr 1984 auf 42 Prozent. Es handelt sich hierbei aber nicht nur um einen größeren Bedarf an dreisprachigen Mitarbeitern, auch die Praktiken haben sich geändert. In der Vergangenheit schien es nicht notwendig, in Stellenanzeigen auf Kenntnisse in den drei Landesprachen hinzuweisen, und diese Sprachkenntnisse wurden oftmals implizit vorausgesetzt.

Während die Tageszeitung Luxemburger Wort eher lokal begrenzt ist, will die Webseite Jobs.lu ein internationales Publikum ansprechen und hier werden insbesondere Anzeigen für Arbeitsstellen im Finanzbereich oder in der Wissenschaft geschaltet. Diese Spezialisierung spiegelt sich wieder in den unterschiedlichen Sprachprofilen, die von diesen zwei Medien verlangt werden. In den Stellenanzeigen im Luxemburger Wort ist Französisch die meistgesuchte Sprache: In 90,4 Prozent der Anzeigen wird Bezug auf Französisch genommen, indem es von den Bewerbern verlangt oder zumindest gewünscht wird oder die Anzeige in dieser Sprache verfasst ist (allein oder zusammen mit einer oder mehreren anderen Sprachen).

Französisch ist die Verkehrssprache der luxemburgischen Wirtschaft und wird von Arbeitgebern in allen Branchen verlangt. Luxemburgisch für seinen Teil ist im öffentlichen Dienst, im Transport- und Kommunikationswesen sehr gefragt. Hingegen wird auf der Website Jobs.lu in 88,6 Prozent der Anzeigen Bezug auf Englisch genommen.

Nouveau rapport de recherche sur l’emploi des langues sur le lieu de travail

Au Luxembourg les pratiques linguistiques varient en fonction des secteurs d’activité

Luxembourg, le 15 juillet 2015 –  Des pratiques linguistiques variant en fonction des secteurs d’activité et une augmentation toujours croissante des demandes linguistiques sont les résultats-clé d’un nouveau rapport de recherche publié par le sociologue Fernand Fehlen et l’économiste Isabelle Pigeron-Piroth. Les deux chercheurs de l’Université du Luxembourg ont analysé des demandes linguistiques exprimées dans les offres d’emploi du Luxemburger Wort et sur le site web Jobs.lu. L’analyse qui s’étalait sur une période de 30 ans (1984-2014) permet de dégager l’usage spécifique des langues dans différents secteurs d’activité économique et leur évolution au fil du temps.

L’étude peut être téléchargée sur la plateforme de publications de l’Université du Luxembourg ORBiIu.

En 2014, près de 72% des annonces du Luxemburger Wort expriment une demande linguistique explicite pour une ou plusieurs langues. En 1984, c’était seulement 46%. Les demandes de candidats trilingues ont plus que doublé, en passant de 20% des annonces en 1984 à 42%. Il ne s’agit cependant pas simplement d’une hausse des besoins en candidats trilingues, mais certainement aussi d’une évolution dans les pratiques. Par le passé, il ne semblait pas nécessaire de préciser dans les offres d’emploi, la connaissance des trois langues du pays. Cette compétence linguistique était bien souvent implicite.

Le Luxemburger Wort a un ancrage plutôt local, tandis que le site web Jobs.lu s’oriente à l’international et concerne surtout la finance et les activités scientifiques. Cette spécialisation est reflétée par les profils linguistiques divergents demandés par ces deux médias. Le français est la langue la plus sollicitée dans les offres d’emploi du Luxemburger Wort. 90.4% des annonces font référence au français, en le demandant, en le souhaitant ou en l’utilisant pour rédiger l’annonce (seul ou associé à une ou plusieurs autres langues). Le français est la langue de communication de l’économie luxembourgeoise, demandée par les recruteurs de tous les secteurs d’activité.

Le luxembourgeois est, pour sa part, très sollicité dans l’administration publique ou les transports et communications. Sur le site web Jobs.lu, 88.6% des annonces, au contraire, font référence à l’anglais.

Wegen des Server-Umzugs von Walferdange zum neuen Campus in Esch-Belval waren Infolux und alle assoziierten Portale (Luxogramm, lux. Wörterbücher, phraseoLux, Luxemburgischer Familiennamenatlas) leider einige Tage nicht erreichbar. Nun sollte alles wieder wie gewohnt funktionieren. Wir bitten, die Unannehmlichkeiten zu entschuldigen.

In einer Woche beginnt der 5. Kongress der Internationalen Gesellschaft für Dialektologie des Deutschen (IGDD) auf dem Campus Belval (Maison du Savoir) der Universität Luxemburg. Vom 10. bis 12. September diskutieren rund 180 internationale Wissenschaftler aktuelle Fragestellungen der Dialektologie. Mit ca. 100 Vorträgen und Postern handelt es sich um einen der zentralen Kongresse zur Erforschung der sprach-räumlichen Variation des Deutschen und verwandter Sprachen und Varietäten.

Das Programm kann hier eingesehen werden, der Abstracts-Band findet sich hier. Weitere Informationen unter igdd2015.uni.lu.

Über die App Eventor kann das Programm auch auf Android- und iOS-Mobilgeräten angezeigt werden.

Summersemester 2013, dënschdes 16h00, um Campus Walfer, Gebai X, Sall 2.33

Organisatioun: Prof. Dr. Peter GILLES, Fakultéit LSHASE

Am Laboratoire für luxemburgische Sprach- und Literaturwissenschaft der Universität Luxemburg sind folgende Stellen ausgeschrieben:

1. Research Associate (post doc) in linguistics im neuen FNR-DFG-Kooperationsprojekt Standardization in Diversity

2. Associate Professor in Luxembourgish Literature

A sengem Virtrag huet d’Tina Thill iwwert d’Vokalsystemer vum Lëtzebuergeschen a Franséische geschwat an dës kontrastéiert. Dorop opbauend huet et a sengem Experiment franséisch Spriecher lëtzebuergesch Wierder liese gedoen, woubäi si déi éischte Kéier nëmmen den Text presentéiert kruten an eng zweete Kéier virdun héieren hunn, wéi e Mammesproochler dat entspriechend Wuert oder de Saz liest. Hatt konnt unhand vun de sougenannte Formantwäerter feststellen, wéi wäit de Vokal, deen e franséische Mammesproochler am Lëtzebuergeschen artikuléiert vun deem ewech ass, deen e lëtzebuergesche Mammesproochler géing bilden.  Ausserdem konnt hatt als eng éischt Tendenz weisen, dass franséisch Mammesproochler virun allem Kuerzvokaler méi „richteg“ ausgeschwat hunn, wa si se virdrun héieren hunn, wéi wa si se nëmme liesen.

(Resümmee vum Judith Manzoni)

Am Virtrag vum Jürgen Trouvain (Universität des Saarlandes) an dem Peter Gilles (Université du Luxembourg) gouf déi éischt Sproochesynthees vum Lëtzebuergeschen virgestallt. Op der Website http://diax.coli.uni-saarland.de:8080/ kann ee selwer ausprobéieren: et kann ee Sätz antippen a sech déi virliese loossen. D’Stëmm vum MaryLux ass keng Computerstëmm: si baséiert op vum Judith Manzoni ageschwaten Texter. Eng besonnesch Erausfuerderung fir d’Fuerscher ass d’Méisproochegkeet am Lëtzebuergeschen – de System muss jo erkennen, ob e Wuert aus dem Franséischen, Engleschen, Däitschen etc. kënnt, fir et richteg ausschwätzen ze kënnen. Vu, dass de Programm nach an der Ufanksphas ass, leeft en och heiansdo nach net ganz ronn. Mee et ass awer impressionant, wat haut alles méiglech ass: an der Zukunft kéint een dës Synthees op ville Plazen asetzen (z.B. fir Blanner a Leit mat uergen Aeproblemer, oder och fir Telefonhotlinen).

(Text vum Judith Manzoni a vum Maike Edelhoff)

Haut huet de Fernand Fehlen iwwer d’Entstehung an Entwécklung vun der Dräisproochegkeet zu Lëtzebuerg geschwat. Den éischte wichtegen Aspekt huet sech schonn am Titel fonnt: D’Wuert ‚Durchsetzung‘ ass eng Iwwersetzung aus dem Franséischen ‚imposition‘, wat net direkt dat selwecht ass. Effektiv handelt et sech bei der Aféierung vum Franséischen als Zweetsprooch (niewent dem Däitschen) an der Schoul (éischt Schoulgesetz 1843) och net ëm eng wierklech Duerchsetzung vun der franséischer Sprooch, mee éischter ëm eng Operleeung. Eréischt mat der Reform vum ernimmte Gesetz (1881) gouf d’Zweesproochegkeet lues a lues akzeptéiert. Et huet da bis an d’20. Joerhonnert gedauert, bis d’Bewosstsinn vun enger drëtter Sprooch ─ dem Lëtzebuergeschen ─ entstanen ass: de René Engelmann geet dovun aus, dass dëst nëmme méiglech war, well eng Zweesproochegkeet existéiert hat a sech d’Lëtzebuergescht konnt laanscht d’Däitscht entwéckelen.

(Text vum Maike Edelhoff a Judith Manzoni, Fotoe vum Caroline Döhmer)

Nächsten Dënschdeg (24.11.2015): Eis Porte ouverte am Casino.

Déi Woch drop (01.12.2015) geet et da viru mam Virtrag „Partitiv am Lëtzebuergeschen oder wisou mer däers ni genuch kréien“ vum Caroline Döhmer.

Och dëst Joer wëlle mir vum Institut fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft vun der Uni Lëtzebuerg eis Fuerschung dem Lëtzebuerger Public méi no bréngen. Dofir invitéiere mer Iech ganz häerzlech en Dënschdeg, de 24. November vu 17:00 bis 19:00, op eisen Apéro am Casino an der Stad (Forum d’art contemporain).

Et erwaarden Iech verschidde Posteren a kleng Aktivitéite ronderëm eis aktuell Fuerschungsthemen. Dat geet vum Sproochegebrauch iwwer d’Sproochstruktur bis bei d’Lëtzebuerger Literaturszeen. Ënne fannt Der eng Iwwersiicht vun de Presentatiounen.

D’Entrée ass gratis an et muss ee sech net extra umellen, fir Gedrénks gëtt gesuergt. Mir freeën eis op e flotten Austausch a spannend Diskussiounen.

• Anne-Marie Millim: De Feuilleton an d’kulturell Identitéiten zu Lëtzebuerg 1910-1940 / The Feuilleton and Cultural Identities in Luxembourg 1910-1940
• Britta Weimann & Joshgun Sirajzade: Die Wortbildung des moselfränkisch-luxemburgischen Raumes
• Caroline Döhmer: hatt & si, du & de, mir & dir – Persounereferenz am Lëtzebuergeschen.
• Fabienne Gilbertz: De Lëtzebuerger Literaturbetrib an den 1960er an 1970er Joren. Den Ufank vun enger Moderniséierung
• Ian De Toffoli: D’Editiounswiesen an déi literaresch Publikatioun zu Lëtzebuerg/ Le paysage éditorial et la publication littéraire au Luxembourg
• Jeanne E. Glesener: Geschicht vun der Lëtzebuerger Literatur: Literaturhistoriographie an engem méisproochegen an interkulturelle Kontext
• Judith Manzoni: Lëtzebuerger Sproochmelodie & Interferenze mam Däitschen a Franséischen
• Julia de Bres: Multilingual Shopping Lists in Luxembourg
• Maike Edelhoff: E Stéck(el)che(n) méi no un de Beem(er)cher. Diminutiver un der däitsch-lëtzebuergescher Grenz
• Mélanie Wagner & Luc Belling: Privat Schrëftlechkeet: Fréier an hautdesdaags am Internet – e puer Fuerschungsabléck
• Peter Gilles & Amaru Flores: Der luxemburgische Familiennamenatlas / Atlas des noms de famille luxembourgeois
• Rahel Beyer: Die Standardisierung des Deutschen unter Mehrsprachigkeitsbedingungen in Luxemburg im 19. Jhd.
• Tina Thill: Wéi schwätze Fransouse Lëtzebuergesch? / De quelle manière les français parlent-ils luxembourgeois?

Weitere Informationen zur Bewerbung auf dem Job Portal der Universität Luxemburg

Vun elo un offeréiere mir en neie Service am Kader vun der Lëtzebuerger Sprooch. Dir kënnt hei all Är Froen iwwert d’Struktur vum Lëtzebuergesche stellen. D’Froe kënnen aus de Beräicher Grammaire, Wuertschaz oder Sproochgeschicht kommen. D’Äntwerte ginn dann hei publizéiert an Dir kritt eng Email geschéckt. No an no soll dann dës Froesammlung zu engem Archiv uwuessen, deen den allgemengen Intressi u linguisteschen Aspekter vum Lëtzebuergesche soll dokumentéieren. Mat dësem Service wëlle mer Iech d’Méiglechkeet ginn, op eng interaktiv Aart a Weis méi iwwert d’Struktur vum Lëtzebuergesche gewuer ze ginn.

De Service ass am Ufank nach an enger Testphas. Mir wëlle fir d’éischt emol gesinn, wéi vill a wéi eng Froen erakommen an och wéi mir et zäitlech packen, Är Froen – nieft eiser üüblecher Aarbecht – ze beäntweren.

Hutt w.e.g. Versteesdemech, dass mir op dëser Plattform keng stilistesch oder orthographesch Korrekturen ubidde kënnen. Méi Informatiounen iwwert d’Schreifweis fannt Dir och am Lëtzebuerger Online Dictionnaire (LOD) an op hirem Ortho-Site.

D’Caroline Döhmer huet am leschte Colloque en Deel vu senger Dokteraarbecht virgestallt, dës Kéier goung et ëm de Partitiv am Lëtzebuergeschen. Wéi den Numm et scho seet, handelt et sech dobäi ëm eng Form, déi en Deel vun engem Ganzen oder vun enger onbestëmmter Quantitéit bezeechent. Zum Beispill: ‚Ech kréien där ni genuch‘, woubäi sech den „där“ als Partitivpronom hei op eppes bezitt, wat virdru genannt ginn ass (hei waren et „Wirschtercher“). Als Partitivformen hu mer „däers/es“ an „där/der“, je nodeems, ob de Partitiv sech op en onzielbare Singulier am Masculin/Neutre bezitt (hei gëllen d’Formen „däers/es“) oder op en onzielbare Féminin resp. e Pluriel (hei fanne mer dann d’Formen „där/der“). D’Méigelechkeet, déi Partitivitéit esou auszedrécken, gëtt et am Däitschen zum Beispill net. Hei misst een auswäichen op eppes ewéi „davon“ oder „welches“ („Hu mer es nach?“ wier dann „Haben wir noch welches?“). Am Virtrag goung et gréisstendeels ëm d’Funktioun vum Partitiv, dat heescht: Wat wëll de Spriecher genee soen, wann en de Partitiv benotzt? Dacks sinn et just kleng Nuancen, déi en Ënnerscheed ausmaachen. Frot Iech emol selwer, ob et en Ënnerscheed tëschent dëse Sätz gëtt, a wa jo, wéi een:

(Stellt Iech eng Situatioun am Blummebuttek vir. Dir wëllt gäre Rouse kafen.)
‚Ech hätt gär zéng Wäisser.‘

‚Ech hätt gär zéng där Wäisser.‘

‚Ech hätt gär zéng vun deene Wäissen.‘

(Text a Fotoe vum Judith Manzoni)

Nächsten Dënschdeg (08.12.2015): „Dem Batty Weber säi Lëtzebuerg“ vum Anne-Marie Millim

D’Ofkierzung GERFLINT steet fir Groupe d’études et de recherches pour le français langue internationale. Et ass eng Initiativ fir weltwäit d’wëssenschaftlech Publikatioun an Diskussioun innerhalb vun der Frankophonie ze förderen. Si gëtt vun der Fondation Maison des Sciences de l’Homme zu Paréis gedroen (Site vum GERFLINT) a gëtt ënner anerem wëssenschaftlech Zäitschrëften eraus, wéi z.B.Synergies Pays Germanophones, déi an hirer aktueller Nummer e Schwéierpunkt iwwer Lëtzebuerg publizéiert:

Multilinguisme: enseignement, littératures et cultures au Luxembourg (Och online publizéiert)

Ons Institut ass mat dräi Beiträg vertrueden:

• Fernand Fehlen: L’imposition du français comme langue seconde du Luxembourg. La loi scolaire de 1843 et ses suites (hei downlueden)
• Anne-Marie Millim: Le multilinguisme dans le feuilleton de Batty Weber, 1913–1920 (hei downlueden)
• Ian de Toffoli: Damnation et salut babélique dans le théâtre luxembourgeois (hei downlueden)

Der Beitrag Nei Publikatioun iwwert d’Lëtzebuerger Méisprochegkeet erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Och dëst Joer hate mer de Public nees invitéiert, fir eist Institut an eis Fuerschung ronderëm d’Lëtzebuergescht virzestellen. Dës Kéier hate mer eng aner Formule gewielt: nodeems mer 2013 an 2014 samschdes moies op e Kaffi invitéiert haten, sollten d’Leit en Dënschdeg, de 24. November 2015, op e Patt laanschtkommen.

Et gouf vill geschwat an diskutéiert a mer soen all deene Leit Merci, déi sech d’Zäit geholl haten, eis Saache kucken ze kommen a mat eis doriwwer ze schwätzen.

Wéi eng Formule d’nächst Joer um Plang steet, ass nach net fest, ëmmerhi feiert d’Institut fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft 2016 seng zéng Joer.

Op der Foto gesitt der (vu lénks no riets):

…d’Buedemvollek: Caroline Döhmer, Tina Thill, Maike Edelhoff.

…déi viischt Rei: Fabienne Gilbertz, Jeanne Glesener, Amaru Flores Flores, Judith Manzoni, Peter Gilles, Tania Metzdorf (Hiwi).

…déi hënnescht Rei: Christoph Purschke, Catherine Millim (Hiwi), Melanie Wagner, Jamie Liddell, Lucas Duane, Ian de Toffoli, Rahel Beyer, Katja Rothe (Hiwi), Fernand Fehlen, Sara Martin (Hiwi), Joshgun Sirajzade.

Net op der Foto, mee Deel vum Team: Julia de Bres, Anne-Marie Millim, Britta Weimann.

Der Beitrag Den Apéro 2015: Vill Leit koumen „op e Patt mat der Luxemburgistik“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Am Colloque interne vum 8. Dezember 2015 huet d’Anne-Marie Millim de Batty Weber als Lëtzebuerger „Erzählhistoriker“ virgestallt. Hatt beschäftegt sech a sengem aktuelle Projet virun allem mam Weber sengem Feuilleton, dem „Abreisskalender“, dee vun 1913 bis 1940 deeglech an der „Luxemburger Zeitung“ gedréckt gouf an iwwer 7000 kuerz Texter ëmfaasst. Ennerstëtzt vu ville Weber-Zitater gouf am Virtrag gewisen, dass den „Abreisskalender“ eng wichteg Roll fir d’Entstoe vun engem Lëtzebuerger Geschichtsbewosstsinn gespillt huet – fir de Weber eng Viraussetzung souwuel fir d’Novollzéie vu vergaangene Generatiounen, wéi och fir d’Bewältegung vun der Géigewaart. De Batty Weber huet sech doriwwer eraus fir eng kohärent Erënnerungspolitik agesat, andeems hien z.B. d’Schafung vun engem Stadbildarchiv gefuerdert huet. Fir ofzeschléissen, huet d’Anne-Marie Millim dorop opmierksam gemaach, dass de Batty Weber – am Ënnerscheed zu sengen Zäitgenossen Marcel Noppeney a Frantz Clément – zwar kee politeschen Aktivist war, mee mat sengem „Abreisskalender“ duerchaus u gesellschaftspoliteschen Discoursen deelgeholl a mat der Historiséierung vum Alldeeglechen eng nei Form vun erzielender Geschichtsschreiwung zu Lëtzebuerg geschaf huet.

(Text vum Fabienne Gilbertz a Fotoe vum Maike Edelhoff)

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque interne vum 08.12.2015 „Dem Batty Weber säi Lëtzebuerg“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Seet een éischter Offizéierin oder éischter Offizéiesch? Mat där Fro hunn sech d’Britta Weimann an d’Maike Edelhoff beschäftegt an hunn am Colloque hir Recherche an Iwwerleeungen dozou presentéiert. An hirem Titel ass rieds vu „konkurrierende Movierungssuffixe“. „Konkurrierend“ heescht an deem Fall, dass e Wuert ka méi wéi ee Suffix hunn an awer dat nämmlecht bedeiten (z.B. Arbitterin/Arbittesch). Ënnert der „Movierung“ gëtt dann an deem Fall d’Feminiséierung vun engem generesche Maskulinum verstanen (z.B. Offizéier (Mask) -> Offizéierin (Fem)).

Elo stellt sech fir d’Lëtzebuergescht d’Fro: wéi eng Suffixe gëtt et a wéini ginn dës gebraucht, respektiv wéini sinn dës akzeptabel. D’Fuerscherinnen hunn erausfonnt, dass et un der Base vum Wuert hänkt. Sougenannte nativ (hei ‚lëtzebuergesch‘) Base kënnen de Suffix –esch an –in kréien (Nopesch, Gäertnerin), während friem Basen d’Endungen –trice, –ière, –euse an –e kënne kréien (Educatrice, Infirmière, Coiffeuse, Chargée). Sou eppes wéi *Schmatteuse ass dee Moment net méiglech.

No engem historeschen Exkurs, krute mer nach d’Resultater vun enger Pilotstudie virgestallt. Dat heescht ronn 60 Leit kruten e klenge Froebou zur Feminiséierung auszefëllen an deen hunn ‚d’Chercheusen‘ dann ausgewäert. Dobäi ass erauskomm, dass verschidde Formen, wéi Ministesch, sech géint aner Formen (wéi Ministerin) duerchgesat hunn. Anerer awer sinn nach a Konkurrenz, dat heescht, si goufe gläich heefeg vun de Participanten uginn (Redakterin/Redaktrice/Redaktesch). D’Wiel bei konkurréierende Suffixe schéngt, sou d’Tendenz, op den Alter an d’Regioun am Land zeréckzeféieren ze sinn. Dëst ass awer nach duerch weider Studien ze confirméieren.

An Dir? Hutt Dir schonn emol Formen héieren, déi Iech besonnesch opgefall sinn?

(Text vum Judith Manzoni a Fotoe vum Caroline Döhmer)

Der Beitrag Réckbléck: De Colloque interne vum 15.12.2015 „Ist sie die erste ‚Offizéierin‘ oder ‚Offizéiesch‘? — Konkurrierende Movierungssuffixe im Luxemburgischen“ erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Mäin Numm ass Maike Edelhoff an ech siche fir meng Dokteraarbecht nach Leit, déi Loscht hunn, fir bei menger Etüd matzemaachen.

Wat ass de Sujet?
Et geet ëm d’Gemeinsamkeeten an d’Ënnerscheeder vun der lëtzebuergescher Sprooch am Grand-Duché an de muselfränkeschen Dialekter op der däitscher Säit.

Wéi gesäit d’Ëmfro aus?
Et ass e schrëftleche Questionnaire (ca. 30 Minutten Opwand) – virun allem fir unzekräizen an eenzel Wierder op Lëtzebuergesch ze schreiwen – et muss een NET Lëtzebuergesch schreiwe geléiert hunn

Wien ass gefrot?
2 Participante pro Gemeng, Dir sollt
– lëtzebuergesch Mammesproochler tëscht 30-45 ODER iwwer 50 sinn
– aus enger vun deene folgenden Uertschafte kommen a schonn ëmmer op der nämmlechter Plaz gewunnt hu resp. net méi wéi 10 km ewech geplënnert sinn
– op d’mannst een Elterendeel aus der nämmlechter Uertschaft hunn
– en Openthalt am Ausland ass kee Problem

Wéi eng Uertschafte si gefrot?

Dës Uertschafte goufen iwwert e Raster sou ausgesicht, dass se gläichméisseg iwwer d’ganzt Land verdeelt sinn. Dir kommt aus engem Nopeschduerf? Mellt Iech roueg trotzdem.

Wéi kann ee matmaachen?
Mellt Iech einfach direkt bei mir (Maike Edelhoff:)
E-Mail: maike.edelhoff@uni.lu
Telefon: +352 46 66 44 5178 (mat Repondeur)

Der Beitrag Lëtzebuergesch Mammesproochler gesicht! erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.

Endlich ist unser Luxemburger Familiennamenbuch im renommierten Verlag de Gruyter Mouton (Berlin/New York) erschienen. Neben dem 2012 erschienen Online-Atlas zur Kartierung aller luxemburgischen Familiennamen im europäischen Kontext präsentiert die vorliegende Buchpublikation die zentralen Ergebnisse des FNR-Forschungsprojekts Luxemburgischer Familiennamenatlas (LFA). Das Buch richtet sich an Sprachhistoriker und Genealogen sowie an eine breite interessierte Öffentlichkeit.

Erstmals werden in dieser Publikation die Familiennamen des heutigen Luxemburgs aus sprachhistorischer Perspektive analysiert und systematisiert. Die 2500 häufigsten Familiennamen werden basierend auf synchronen und diachronen Quellen sorgfältig hinsichtlich Namentyp, Etymologie, sprachhistorischer Entwicklung und geographischer Verbreitung untersucht. Die Beschreibung der Verbreitung ist nicht auf Luxemburg eingeschränkt, sondern berücksichtigt auch die Grenzregionen mit Deutschland, Frankreich, Belgien und den Niederlanden, um historische Gemeinsamkeiten und Migrationen im Raum zwischen Maas und Rhein herauszustellen. Berücksichtigung findet folglich auch der Sprachkontakt zwischen Germania und Romania. Durch ein Verweissystem werden strukturell zusammengehörige Namen (etwa Varianten, Zusammensetzungen oder Ableitungen) miteinander verbunden, sodass die Charakteristiken der Luxemburger Familiennamenlandschaft deutlich wird. Eine ausführliche Einleitung sowie mehrere Anhänge runden dieses Nachschlagewerk ab.

Kollmann, Cristian / Gilles, Peter / Muller, Claire (2016). Luxemburger Familiennamenbuch. Unter Mitarbeit von Amaru Flores und Britta Weimann. Berlin/New York: de Gruyter Mouton. ISBN: 978-3-11-041076-1. 59,95 €

Zum Produktflyer

Ausschnitt aus dem Familiennamenbuch

Der Beitrag Neuerscheinung: Luxemburger Familiennamenbuch erschien zuerst auf Infolux - Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht.