Quantcast
Channel: Aktualitéiten – Infolux – Fuerschungsportal iwwert d'Lëtzebuergescht
Viewing all 107 articles
Browse latest View live

Colloque vum Labo fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft (Summersemester 2012)

$
0
0

Summersemester 2012, dënschdes 16h00,

um Campus Walfer, Gebai X, Sall 2.33

06.03.2012 Anne-Marie MILLIM Technology, Literature, and the Press 1900-1940
20.03.2012 Fabienne COLLIGNON Luxembourgish Science Fiction
27.03.2012 André DUEBBERS Presentatioun vum Projet „De Stellewäert vum Lëtzebuergeschen an der Lëtzebuerger Medielandschaft am Kontext vun enger multilingualer Gesellschaft“
10.04.2012 W. Amaru FLORES FLORES (Syntaktische) Besonderheiten des Luxemburger Standarddeutschen
17.04.2012 Ingmar SöHRMAN (University of Gothenburg) Where, when and what is a language?
24.04.2012 François CONRAD Aussproochvariatioun a verschiddene Regiounen zu Lëtzebuerg. Wou leien d’Grënn nieft dem ‚Dialekt‘ ?
08.05.2012 Paul LESCH Geschicht vun de Stater Kinoen: Approche, Methodologie, éischt Resultater
15.05.2012 Fernand FEHLEN Luxemburg 1839-1848: Ein deutscher Staat wird zweisprachig
22.05.2012 Christine BRECKLER den, deen, d’, di, déi, dat etc. D’Forme vum bestëmmten Artikel am Lëtzebuergeschen
29.05.2012 Anne FRANZISKUS Managing linguistic diversity in Luxembourg: the linguistic behaviour of frontaliers at Luxembourgish workplaces
05.06.2012 Britta WEIMANN Überlegungen zur Entwicklung von Mündlichkeit und Schriftlichkeit in Luxemburg

 

Organisatioun: Prof. Dr. Peter GILLES

Fakultéit LSHASE

Labo fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft


1. « Sprachwissenschaftliche Tagung für Promotionsstudenten » (STaPs)

$
0
0

Unter der Schirmherrschaft des Laboratoire für luxemburgische Sprach- und Literaturwissenschaft laden die DoktorandInnen der Sprachwissenschaft der Universität Luxemburg zur ersten Sprachwissenschaftlichen Tagung für Promotionsstudierende ein. Sie bietet den Promovierenden der Linguistik im v.a. deutschsprachigen Raum eine Plattform, um über aktuelle Probleme, die im Laufe einer Doktorarbeit auftreten, mit Gleichgesinnten zu diskutieren und Lösungen zu finden. Neben den stark problemorientierten Vorträgen werden empirische Workshops angeboten. Weitere Informationen unter www.staps.stuts.eu.

Familiennamen im Télécran – Sadler

$
0
0

Berufsname zu mnd. sadeler ‘Sattler’.

Historische Belege: Rechnungsbücher der Stadt Luxemburg 1388-1500: sadeler, sadeller, sedeler, saedeller, sodeler, sadellertz. Feuerstättenverzeichnis 1611: Sadler, Sadlers. Sonstige Quellen: Luxemburg 1463: Clais Sadeler, portier de la porte des Juifs. Arel 1541: George Sattellers frauwe, wietwe. Arel 1589: Hans Satler; Roudolff Satler. Nicolas Satler.

Verbreitung: Die mundartlich geprägten Varianten mit -d (blau: Sadler; rot: Sadeler) begegnen fast auschließlich in Luxemburg. Die hochdeutsche Form Sattler (gelb) kommt in ganz Deutschland vor.

 

Zurück zur Hauptseite.

Aschreiwungen an d’Lëtzebuergesch-Formatioune vun elo u méiglech

$
0
0

Och an dësem Semester bitt de Laboratoire fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft erëm seng zwou Formatiounen un:

D’Aschreiwung ass op vum 1. Juni bis 1. September 2012 . All relevant Infoe fënnt een op den Internetsitte vun dëse Formatiounen.

Interactions between indigenous and migrant minority languages in changing multilingual environments

$
0
0

Conference call for papers

17-19 July 2013

University of Luxembourg

Luxembourg

 

Keynote speakers

 

  • Stephen May, School of Critical Studies in Education, University of Auckland (New Zealand)
  • Guus Extra, Chair of Language and Minorities, Tilburg University (Netherlands)
  • Melissa G. Moyer, Departament de Filologia Anglesa, Universitat Autònoma de Barcelona (Catalonia)

 

Theme

 

Minority languages, by their very nature, exist in multilingual environments.  But far-reaching developments in globalisation and migration mean these multilingual environments are currently undergoing dramatic changes.  Across Europe and around the world, traditional forms of multilingualism are giving way to new and more complex forms, in which speakers of indigenous minority languages must negotiate their place alongside newer migrant minority languages, in addition to other more established majority languages.

 

In such contexts, several issues are raised, including:

 

  • How do speakers of indigenous minority languages construct their position in relation to speakers of both ‘old’ majority languages and ‘new’ minority languages?
  • How do indigenous minority language speakers view migrant minority languages? Are these languages seen in terms of threat/competition, or as facilitating acceptance of a wider range of languages within a multilingual society?
  • What three-way relationships exist between the indigenous minority language(s), the majority language(s), and the new migrant language(s)?
  • What scope is there for indigenous minority languages to gain prominence in a changing multilingual environment?
  • What can speakers of indigenous and migrant languages learn from each other’s minority language experiences?
  • What even counts as a minority language in these increasingly complex multilingual environments?

 

With these issues in mind, this conference addresses the overall question of:

 

What challenges and possibilities do changing forms of multilingualism pose for speakers of indigenous and migrant minority languages, and what opportunities are presented by interactions between the two?

 

The conference welcomes data-driven papers focusing on interactions between indigenous and migrant minority languages in Europe and around the world, in fields including but not limited to:

 

  • Language policy
  • Language ideologies/discourses about minority languages
  • Linguistic landscapes
  • Advertising
  • The new media
  • The workplace
  • Health communication
  • Education
  • Literature and the arts

 

For inclusion in the conference, papers must directly address the following areas:

 

  • How an existing multilingual environment is changing in response to current demographic developments
  • What interactions are occurring between speakers of indigenous and migrant minority languages in this changing multilingual context
  • What challenges and/or opportunities these interactions present for speakers of indigenous and migrant minority languages.

 

Terms such as minority/majority languages and indigenous/migrant languages are (increasingly) problematic, and conference participants are encouraged to critically engage with these terms in their presentations.

 

The conference will take place in multilingual Luxembourg, a traditionally trilingual and increasingly multilingual country that is a prime example of the changing forms of multilingualism that are the subject of the conference.

 

Abstract submission

 

Abstracts should:

 

  • be sent to Julia de Bres (julia.debres@uni.lu) by 30 November 2012.
  • be no more than 500 words in length
  • include the author’s title, name and affiliation
  • directly address the conference theme
  • indicate whether they are intended to be considered for a paper presentation (20 minutes plus questions) or a poster session.

 

Submitters will be notified of the outcome of their submission in January 2013.

 

Language

 

The language of the conference is English.  As this is a conference about multilingualism, however, presenters are encouraged to make use of other languages in their presentations (e.g. powerpoint slides in another language, etc).

 

Registration

 

Registration will be available in early 2013.  Fees for registration have not yet been confirmed but there is likely to be no registration fee.

 

Conference venue

 

The conference will take place in Luxembourg city, at the salle Tavenas, adjacent to the Limpertsberg campus of the University of Luxembourg (102 avenue Pasteur, see map here).  This is in a residential area 10 minutes by bus from the central city.

 

Getting to Luxembourg

 

Luxembourg city is accessible by air, train and car.

 

  • Air: Luxembourg’s airport (Findel) is a fifteen minute bus ride from the central city.  You will often need to transit through another European airport in order to fly to this airport, and flight costs can be expensive.  You can find cheaper options by flying into low cost airports nearby, including Frankfurt Hahn in Germany and Charleroi in Belgium, and then catch a bus of a couple of hours to Luxembourg.
  • Train: Luxembourg’s central station (gare centrale) has good connections to other European cities.
  • Car: Luxembourg is connected to the rest of Europe by a network of highways. The capital city of Luxembourg is directly linked to the highways A1, A13, A3, A4, A6, A7 and is close to several cities in France (Metz: 60 km, Strasbourg: 222 km, Paris: 370 km), Germany (Trier: 48 km, Saarbrücken: 100 km, Cologne: 197 km, Frankfurt: 275 km) and Belgium (Brussels: 225 km, Liège: 168 km, Antwerp: 254 km)

 

Accommodation

 

Luxembourg city has many hotels, being a capital with several EU institutions.  Hotel accommodation is however quite expensive, and you can expect to pay upwards of 100 euros per night.  Hotels recommended by the conference team include:

 

 

Closer to the time of the conference, we will attempt to negotiate a special rate for the conference at one or more of these hotels.

 

You can also look for regular specials on the hotel websites www.hrs.de, www.kayak.com and www.booking.com

 

A more affordable option that we recommend is the high quality youth hostel in the central city, located in a spectacular valley right next to the UNESCO world heritage site of the former city fortress.

 

Sightseeing

 

Luxembourg city is a historic city set in a beautiful valley, with many tourist attractions, including palaces, castles, parks and museums (see city tourism website)

 

As well as the city itself, the small size of the country means you can easily visit other parts of the country.  For example, the north of the country has a beautiful national park, castles and picturesque villages, and the Moselle region has winding roads and wineries alongside the Moselle river.

 

You can also take the opportunity to visit nearby cities in the neighbouring regions of Belgium, Germany and France (the so-called Greater Region).

 

Eng Radiosemissioun iwwert e Studentenjob am Projet DoLPh

Froebou iwwert d’Autosnimm

Wie viele Sprachen braucht die Luxemburger Grundschule?

$
0
0

In forum 325 habe ich eine Auseinandersetzung mit dem Konzept der École primaire bilingue luxembourgeoise à double alphabétisation veröffentlicht.

Trotz der positiven Aspekte, die das Modell einer deutsch-französischen Grundschule aufweist, stellt es in meinen Augen keinen Ausweg aus der allseits bedauerten Schulmisere dar. Um diese These zu untermauern, habe ich den Entstehungszusammenhang der Initiative für eine École bilingue und deren positiven Aspekte beschrieben, bevor ich einige sprachhistorische und bildungssoziologische Gegenargumente darstelle.

Den forum-Artikel lesen.

 


Stellenausschreibungen

Colloque vum Labo fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft

$
0
0

Summersemester 2013, dënschdes 16h00, um Campus Walfer, Gebai X, Sall 2.33

5 March Claudine KIRSCH:  Development of persuasive speech in emergent bilingual siblings. Where does bilingualism come in?
19 March Ane KLEINE-ENGEL, Jutta SCHUMACHER and Joshgun SIRAJZADE:  “Nees eng Kéier” – Neues aus dem Projekt DoLPh am Beispiel struktureller Phraseologismen (provisional title)
9 April Judith MANZONI:  Luxemburgisch – Deutsch: Lautliche Interferenzen
23 April JEANNE GLESENER:  Comparative approaches to Luxembourgish Literature
30 April Anne-Marie MILLIM:  Industriell Ästhetik an der lëtzebuerger Literatur 1900-1940: Konklusiounen vum AFR-Projet
7 May Caroline DÖHMER:  Lëtzebuergesch Syntax: Wéi fonctionnéiere Niewesätz?
21 May Luc BELLING:  Wozu dienen überhaupt Statusmitteilungen? Erste Analysewerte zu kommunikativen Funktionen von Pinnwandeinträgen
28 May Constanze WETH:  Language contact phenomena in literacy: The hidden influence of writing systems on the languages in contact

Organisatioun: Prof. Dr. Peter GILLES, Fakultéit LSHASE

OpenStreetMap auf Luxemburgisch

$
0
0

OpenStreetMap ist eine frei verwendbare digitale Weltkarte, die von Freiwilligen erstellt und permanent aktualisiert wird. Nun gibt es auch eine lokalisierte Version dieser beliebten Karte mit luxemburgischen Orts- und Straßennamen. Der Ausschnitt unten zeigt Luxemburg-Stadt mit den verschiedenen  Straßennamen auf Luxemburgisch. Die Karte ist zoombar, sodass auch andere Ortschaften (z.B. Nanzeg, Oochen, Tréier) und Länder (z.B. Griicheland, Spuenien) in der auf Luxemburgisch lokalisierten Form erscheinen.

Die Lokalisierung mit allen luxemburgischen Toponymen ist noch nicht vollständig, kann aber laufend von interessierten Freiwilligen aktualisiert werden. Wer über Listen und Zusammenstellungen von luxemburgischen Toponymen verfügt, die in die Karte integriert werden sollten, kann mir diese auch gerne zukommen lassen.

Darüber hinaus kann eine solche Karte auch dazu dienen, alte Toponyme, die in Vergessenheit zu geraten drohen, zu konservieren.

Hier klicken, um die Karte in einem neuem Fenster zu öffnen.

[dciframe]http://toolserver.org/~osm/locale/lb.html?zoom=15&lat=49.61161&lon=6.12987&layers=BT,100%,600,0,auto,border:0px;[/dciframe]

Zur Projektseite

 

Erste Sprachen-Ergebnisse der Volkszählung

$
0
0

Soeben sind die ersten Ergebnisse zum Sprachengebrauch basierend auf den Volkszählungsdaten von 2011 erschienen. Herausgegeben vom STATEC, wurden diese Statisktiken u.a. aufbereitet und analysiert von unserem Kollegen Fernand Fehlen. Der Bericht kann eingesehen werden unter:

N° 13 Les langues parlées au travail, à l’école et/ou à la maison

Damit liegen nun hoch-verlässliche Angaben über den aktuelle Sprachengebrauch im Großherzogtum vor. Einige wichtige Resultate:

  • 70,5 % der Befragten geben an, Luxemburgisch als Umgangssprache zu verwenden
  • im Mittel sprechen alle Befragten 2,2 Sprachen – mit altersbedingten Schwankungen zwischen 1,5 (70 +) und 2,5 (10- bis 39-jährige)
  • am häufigsten findet sich die Kombination ‘Luxemburgisch und Französisch’, die für 35 % üblich ist

RTL – Loscht op meng Sprooch

$
0
0

Eng interessant a flott Manéier, fir déi éischt Schrëtter an der Orthographie vum Lëtzebuergschen ze maachen, ass elo op RTL.lu an am RTL Radio lancéiert ginn. An der Serie Loscht op meng Sprooch gëtt mat all Émissioun en neien Aspekt vun der Schreifweis virgestallt.

Hei de Link.

Dëse Projet vum Luc Marteling baséiert op sengem Ofschlossprojet an eiser Formation continue – Lëtzebuerger Sprooch a Kultur.

Workshop ‘Lëtzebuerger Literaturen am Verglach

$
0
0

Den 27. Juni fënnt de Workshop ‘Lëtzebuerger Literaturen am Verglach’ um Campus Lampertsbierg statt, dee vum Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises a Collabouratioun mam CNL organiséiert gëtt.

Programm Workshop

Konferenz ‘Interactions between indigenous and migrant minority languages in changing multilingual environments’

$
0
0

Den 17.-19. Juli organiséiert de Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises eng Konferenz iwwert d’Interaktioun tëscht Minoritéits-an Immigratiounssproochen. Weider Infoen an de Programm fannt Dir ennert dësem Link: http://infolux.uni.lu/minority-conference/


Houfreg op ons Méisproochegkeet

$
0
0

Ënnert dem Titel ‘Multilingual Teens’ organiséiert d’Berlitz-Sproocheschoul eng Fotosausstellung um Knuedler.

Olivia who is 12 and speaks Hungarian, French, Luxembourgish, English and German fluently.

© françois besch

“The 15 young people, whose pictures are displayed, all speak five languages fluently and show visitors to the country how diverse, youthful and promising Luxembourg multilingualism looks today.”

Aus dëse Wieder vum Organisateur schwätzt d’Begeeschterung iwwer d’Méisproochgkeet vun der Lëtzebuerger Gesellschaft. Dir kënnt d’Biller vum renomméierte Fotograf François Besch nach e Mount laang um Knuedler gesinn an do och e klengen Text iwwert den historeschen an aktuellen Sproochgebrauch liesen, deen onse Labo bäigesteiert huet … a véier Sproochen, wéi sech dat fir eng multilingual Ausstellung passt.

Fir den Auteur ass et lëschteg, d’Touristen an déi aner Leit ze beobachten, wéi se den Text liesen, wat fir eng vun deene véier Sproochen se preferéieren  a wéi se d’Informatioun op hirem Smartphone mathuelen.

© françois besch

© françois besch

En traditionell méisproochegt Land…

Wéi d’Groussherzogtum Lëtzebuerg 1815 entstanen ass, huet et zwou Sproochgemeinschafte vereenegt. 1839 huet et säi wallouneschsproochegen Deel un d’Belsch verluer an hat duerno eng Populatioun, déi verschidden däitsch Dialekter geschwat huet, déi als “Lëtzebuerger Däitsch” bezeechent gi sinn. Trotzdem huet et um Franséischen als Staats-, Rechts- a Kultursprooch festgehalen.

Vun 1843 un ass d’Lëtzebuerger Schoul zweesproocheg ginn. Däitsch ass d’Sprooch vun der Alphabetiséierung. Als zweet Sprooch gëtt Franséisch geléiert. Am Géigesaz zum Beispilll vu Flandern, hunn d’Awunner dat beschwéierlecht Léiere vun der franséischer Sprooch op sech geholl, well si de Garant vun hirer politescher Onofhängegkeet war. Dat Däitscht Räich huet nämlech probéiert, de klenge Staat, mat dem Argument, datt d’Lëtzebuerger däitschsproocheg wieren, ze annektéieren. Am Laf vun der Zäit huet sech aus deene verschiddenen am Groussherzogtum geschwaten Dialekter eng nei Sprooch entwéckelt, d’Lëtzebuergescht. Duerch d’Sproochegesetz vun 1984 ass et zur Nationalsprooch vun de Lëtzebuerger erhuewe ginn. Gläichzäiteg si Franséisch, Däitsch a Lëtzebuergesch déi dräi Sprooche vun der Verwaltung ginn. Franséisch ass awer déi eenzeg Gesetzessprooch bliwwen. Nieft dësen dräi Landessprooche léieren d’Schüler Englesch, souzesoen als éischt wierklech Friemsprooch.

D’Méisproochegkeet an d’Oppenheet géigeniwwer der franséisch- an däitschsproocheger Kultur, déi sougenannte Mëschkultur, sinn en zentrale Bestanddeel vun der Lëtzebuerger Identitéit, genausou wéi d’Lëtzebuerger Sprooch, där hir Positioun sou gefestegt ass wéi nach ni virdun: Lëtzebuergesch gëtt ëmmer méi geschriwwen, souwuel am Alldag, an den Internet-Medien, wéi och an der Literatur. Ausserdem gëtt et mëttlerweil eng gefestegt Rechtschreiwung mat Dictionnairen a Spellchecker. D’Nofro u Coursen, déi Lëtzebuergesch als Friemsprooch vermëttelen, ass sou grouss wéi nach ni an awer fäerte vill Lëtzebuerger, datt hir Sprooch verschwanne kéint. D’Erklärung dofir läit an dem groussen demographeschen a wirtschaftleche Wandel vun dem leschte Véirelsjorhonnert.

…gëtt ëmmer méi kosmopolitesch

Lëtzebuerg ass en Awanderungsland an d’Integratioun vun de Migrante gëtt duerch déi traditionell Méisproochegkeet erliichtert – dës Méisproochegkeet ass zu engem reale wirtschaftleche Virdeel vun eisem Land ginn. D’italienesch Awanderungswell nom 2. Weltkrich ass an den 1970er Jore vun enger portugisescher ofgeléist ginn. D’Franséischt huet hinnen den Zougang op den Aarbechtsmarché an an d’Gesellschaft erliichtert. Vill Migranten, awer net alleguer, léieren och Lëtzebuergesch an hir Kanner gi sproochlech integréiert. Allerdéngs stellt déi traditionell Dräisproochegkeet vun der ëffentlecher Schoul fir vill lëtzebuergesch an auslännesch Schüler eng héich Hürd duer.

Nieft der klassescher Aarbechtermigratioun gëtt et zu Lëtzebuerg eng grouss Zuel vun héichqualifizéierten auslänneschen Aarbechtskräften, déi haaptsächlech an den europäeschen Institutiounen an op der Finanzplaz schaffen. Hir Kanner ginn an eegen, international Schoulen a stellen ëmmerhi knapps 10% vun den zu Lëtzebuerg ageschoulte Schüler duer. Dës Populatioun, déi oft nëmme kuerzfristeg bleift, dréit zousätzlech zur Villsproochegkeet an zur Multikulturalitéit vu Lëtzebuerg bäi a verstäerkt dem Land säi kosmopolitesche Charakter.

D’Lëtzebuerger Wirtschaft ass an deene leschten 20 Joer sou staark gewuess, datt se hir Aarbechtskräften an de Grenzregioune vun den dräi Nopeschlänner siche muss. Déi sougenannte Frontaliere stelle mëttlerweil ongeféier 44% vun der aktiver Populatioun duer. D’Halschent dovu kënnt aus Frankräich a jee e Véirel aus der Belsch an aus Däitschland. Vill vun hinne schaffen am Handel an an der Gastronomie. Doduerch gëtt d’Präsenz vum Franséischen am ëffentleche Raum verstäerkt. D’sproochlech Ufuerderunge sinn awer jee no Wirtschaftssecteur verschidden. Während an de globaliséierte Wirtschaftszweigen Englesch e Must ass, sinn d’Industrie an d’Baubranche wäitgehend francophone. Am administrative Beräich an an de Geschäfter allerdéngs erwaarden d’Clienten e méisproochegt Personal. Sou kritt d’Méisproochegkeet zu Lëtzebuerg en ëmmer méi héije Stellewäert.

Mee och wann déi Lëtzebuerger Gesellschaft ouni d’Méisproochegkeet net funktionéiere kann, däerf een net iwwersinn, datt eng voll Participatioun – virun allem um politesche Liewen – net ouni déi lëtzebuergesch Sprooch méiglech ass.

Fernand Fehlen, Uni Lëtzebuerg, lux.ipse.uni.lu
Zréck

 

A traditionally multilingual country…

When the Grand Duchy of Luxemburg was established in 1815, it united two language communities. After the loss of its Walloon part to Belgium in 1839, it found itself with a population speaking different German dialects, known as “Luxembourger German”. Nevertheless, it held on to French as the language of the State, legislature and culture.
In 1843, schools in Luxemburg became bilingual, with German as the language of alphabetization and French taught as a second language. In contrast to the Flemish population of Belgium, the residents of Luxembourg made the effort to learn French to help guarantee their political independence. Indeed, the German Empire tried to incorporate the small country with the argument that the Luxembourgers were German-speaking. Over time the different dialects evolved into a new language, Luxembourgish. With the language law of 1984, Luxembourgish gained the status as the national language of Luxemburg. French, German and Luxemburgish are the languages of the administration, though French remains the only language of law and jurisdiction. In addition to these three languages, children in school learn English, so to speak, as their first real foreign language.
Multilingualism and the positive attitude toward French and German culture, along with the Luxemburgish language, is an integral aspect of the Luxemburgish identity. The status of the latter is stronger than ever. Luxembourgish increasingly appears in print media and on the internet. In the meantime the grammar and spelling are standardized and appear in dictionaries and spellcheckers. The demand for language courses in Luxembourgish is higher than ever and yet many Luxemburgers fear that their language may disappear. The reason lies in the demographic and economic development of the last quarter century.

…becomes increasingly cosmopolitan

Luxembourg is a country characterized by a high degree of immigration movements. The traditional multilingualism is a real economic advantage and enhances the integration of migrant workers. For instance, Italian and Portuguese migrants can access the labour market through the French language. Many migrants, though not all, learn the local language. More particularly, migrant children become linguistically integrated as they enter the national education system. On the other hand, the traditional trilingualism also poses a considerable challenge for many Luxembourgish and migrant schoolchildren, as the successful completion of the national education system requires a high degree of written German, French, English as well as spoken Luxembourgish competence.
In addition to the traditional labour migration, Luxemburg also experiences migration from highly qualified expatriates, mainly employed in European institutions and the financial sector. Their children attend separate international schools and represent almost 10% of the school children. This, though often short term population, also contributes to the multilingual and multicultural aspect of Luxembourg and gives the country an additional cosmopolitan character.
Given that Luxembourg’s economy has experienced a very high degree of economic growth over the last 20 years, the resident population is not sufficient to supply its growing demand in labour force. This results in the expansion of the labour market to the border regions of France, Belgium and Germany. In recent years, cross-border commuters make up nearly 44 percent of the entire workforce. Half of them come from France and a quarter each from Germany and Belgium. Many of them work in retail and restaurant industry, strengthening the presence of the French language in the public sphere. The language requirements differ in the different economic sectors. Whereas in the globalized business sector English is a must, the industrial and building sectors are more Francophone, and in administrations and shops clients expect multilingual personnel. Thus multilingualism becomes ever more important in Luxembourg.
Although multilingualism continues to be a important aspect of Luxembourg’s society, the Luxembourgish language remaiins a key factor of integration, given that full participation in social life, and especially in politic debate, is not possible without it.
Fernand Fehlen, University of Luxemburg, lux.ipse.uni.lu
Zréck

Un pays traditionnellement multilingue …

Lors de sa création en 1815, le Grand-Duché de Luxembourg réunissait deux communautés linguistiques. En 1839, il perdit sa région francophone au profit de la Belgique et se retrouva avec une population parlant différents dialectes allemands, regroupés sous l’appellation « luxembourgeois allemand ». Néanmoins, le Français fut conservé comme langue de l’Etat, de la justice et de la culture.
A partir de 1843, l’école luxembourgeoise devient bilingue. L’allemand est la langue d’alphabétisation ; quant au français, il est enseigné en tant que langue seconde. Contrairement à la Flandre, les habitants faisaient l’effort d’apprendre la langue française afin de garantir l’indépendance politique du Grand-Duché. En effet, l’Empire allemand avait tenté d’annexer le petit État en arguant que le Luxembourg était un État germanophone. Au fil du temps, une nouvelle langue, le luxembourgeois, s’est développé à partir des différents dialectes. La loi linguistique de 1984 lui a donné le statut de langue nationale. En même temps, elle a définit le français, l’allemand et le luxembourgeois comme les trois langues de l’administration. Toutefois le français reste la seule langue législative. En plus de ces trois langues du pays, les jeunes luxembourgeois apprennent l’anglais à l’école, en tant que première langue « vraiment » étrangère.
Le multilinguisme et l’ouverture aux cultures francophone et germanophone, de même que la langue luxembourgeoise, dont la position est mieux établie que jamais, sont au cœur de l’identité luxembourgeoise. L’écriture du luxembourgeois devient de plus en plus courante, aussi bien dans la vie quotidienne que dans les médias. Depuis peu, la grammaire et l’orthographe sont normalisés. Les dictionnaires et les orthogiciels contribuent à la diffusion de la norme. La demande de cours de luxembourgeois en tant que langue étrangère est plus forte que jamais. Malgré tout certains redoutent que cette langue ne disparaisse. Les raisons de cette crainte résident dans les grands changements démographiques et économiques du dernier quart de siècle.

… qui devient de plus en plus cosmopolite

Le Luxembourg est un pays d’immigration. L’intégration des immigrés est facilitée par le plurilinguisme traditionnel qui se transforme ainsi en réel avantage économique pour le pays. La vague de migration italienne après la seconde guerre mondiale a été suivie dans les années 70 par une vague de migrants portugais. Dans les deux cas, le français a contribué à ouvrir les portes du marché du travail et de la société. Une grande partie des migrants apprend le luxembourgeois et leurs enfants sont linguistiquement intégrés. Toutefois, le trilinguisme traditionnel de l’école publique représente pour beaucoup d’enfants – tant luxembourgeois qu’immigrés – un obstacle presque insurmontable.
Outre les travailleurs migrants classiques, le Luxembourg compte également un grand nombre de travailleurs étrangers hautement qualifiés, principalement dans les institutions européennes et le secteur financier. Leurs enfants fréquentent les écoles internationales et représentent près de 10% des élèves inscrits au Luxembourg. Cette population installée très souvent pour une courte durée, contribue également au multilinguisme et au multiculturalisme du Luxembourg et accentue le caractère cosmopolite du pays.
L’Économie luxembourgeoise a crû à une telle vitesse au cours des 20 dernières années qu’elle doit à présent recruter sa main d’œuvre dans les régions frontalières des pays voisins. Ces travailleurs frontaliers représentent environ 44% de la population active. La moitié d’entre eux vient de France, l’autre moitié à part égale de Belgique et d’Allemagne. Beaucoup travaillent dans le commerce, l’hôtellerie et la restauration, renforçant la présence de francophones dans l’espace public. Les exigences linguistiques varient selon les secteurs économiques. Alors que dans le secteur des entreprises internationales, l’anglais est un must, les secteurs de l’industrie et de la construction sont en grande partie francophones. Dans les commerces et administrations, les clients s’attendent à un personnel multilingue. Ainsi le multilinguisme du Luxembourg gagne de plus en plus en importance.
Bien que la société luxembourgeoise ne puisse fonctionner sans le multilinguisme, il ne faut pas négliger que la participation active, en particulier à la vie politique, est impossible sans maîtrise de la langue luxembourgeoise.
Fernand Fehlen, Université de Luxembourg, lux.ipse.uni.lu
Zréck

Ein traditionell mehrsprachiges Land …

Als das Großherzogtum Luxemburg 1815 geschaffen wurde, vereinigte es zwei Sprachgemeinschaften. 1839 verlor es seinen wallonischsprachigen Teil an Belgien und hatte danach eine Bevölkerung, die verschiedene deutsche Mundarten sprach, die als „Luxemburger Deutsch“ bezeichnet wurden. Trotzdem hielt es am Französischen als Staatssprache, Rechtssprache und Kultursprache fest.
Ab 1843 wird die Luxemburger Schule zweisprachig. Deutsch ist die Sprache der Alphabetisierung. Französisch wird als zweite Sprache gelernt. Im Gegensatz etwa zu Flandern nahmen die Einwohner das mühsame Erlenen der französischen Sprache auf sich, weil sie ein Garant ihrer politischen Unabhängigkeit war. In der Tat versuchte das Deutsche Reich sich den kleinen Staat einzuverleiben mit dem Argument, dass die Luxemburger deutschsprachig seien. Im Laufe der Zeit entwickelte sich aus den verschiedenen in Großherzogtum gesprochenen Dialekten eine neue Sprache, das Luxemburgische. Es wurde durch das Sprachengesetz von 1984 zur Nationalsprache der Luxemburger erhoben. Gleichzeitig wurden Französisch, Deutsch und Luxemburgisch die drei Sprachen der Verwaltung, aber Französisch blieb die einzige Gesetzessprache. Neben diesen drei Landessprachen lernen die Schüler Englisch, sozusagen als erste wirkliche Fremdsprache
Die Mehrsprachigkeit und die Offenheit gegenüber der französischsprachigen und deutschsprachigen Kultur, die sogenannte Mischkultur, sind zentraler Bestandteil der Luxemburger Identität, genauso wie die Luxemburger Sprache, deren Position gefestigter ist denn je: Luxemburgisch wird zunehmend geschrieben, sowohl im Alltag, in den Internet-Medien als auch in der Literatur. Auch gibt es mittlerweile eine gefestigte Rechtschreibung mit Wörterbüchern und Computerkorrekturprogrammen. Die Nachfrage nach Kursen, die Luxemburgisch als Fremdsprache vermitteln, ist grösser denn je und doch fürchten viele Luxemburger, dass ihre Sprache verschwinden könnte. Die Erklärung dafür liegt im großen demografischen und wirtschaftlichen Wandel des letzten Vierteljahrhunderts.

… wird immer kosmopolitischer

Luxemburg ist ein Einwanderungsland und die Integration der Migranten wird durch die traditionelle Mehrsprachigkeit erleichtert – letztere wurde zu einem realen wirtschaftlichen Standortvorteil. Die italienische Einwanderungswelle nach dem 2. Weltkrieg wurde in den 1970er Jahren von einer portugiesischen abgelöst. Für beide bildete das Französische ein Eintrittstor auf den Arbeitsmarkt und in die Gesellschaft. Viele, nicht alle, lernen auch Luxemburgisch und ihre Kinder werden sprachlich integriert. Allerdings stellt die traditionelle Dreisprachigkeit der Regelschule für viele Schüler mit und ohne Migrationshintergrund eine fast unüberwindbare Hürde dar.
Neben der klassischen Arbeitermigration gibt es in Luxemburg eine große Zahl von hochqualifizierten ausländischen Arbeitskräften, die hauptsächlich in den Europäischen Institutionen und auf dem Finanzplatz arbeiten. Ihre Kinder gehen in eigene, internationale Schulen und stellen immerhin knapp 10% der in Luxemburg eingeschulten Schüler dar. Diese oft nur kurzfristig in Luxemburg bleibende Population trägt zusätzlich zur Vielsprachigkeit und Multikulturalität Luxemburgs bei und gibt dem Land ein zusätzliches kosmopolitisches Gepräge.
Die Wirtschaft Luxemburgs ist in den letzten 20 Jahren so stark gewachsen, dass sie ihre Arbeitskräfte in den Grenzregionen der drei Nachbarländer suchen muss. Die sogenannten Grenzpendler stellen mittlerweile ca. 44% der Erwerbsbevölkerung dar. Die Hälfte kommt aus Frankreich, je ein Viertel aus Belgien und Deutschland. Viele von ihnen arbeiten im Handel und Gaststättengewerbe. Dadurch wird die Präsenz des Französischen im öffentlichen Raum verstärkt. Die sprachlichen Anforderungen sind nach Wirtschaftssektor jedoch verschieden. Während in den globalisierten Wirtschaftszweigen Englisch ein Must ist, sind die Industrie und Baugewerbe weitestgehend frankophon und die Kundschaft erwartet in den Behörden und Geschäften ein mehrsprachiges Personal. So bekommt die Mehrsprachigkeit in Luxemburg einen immer höheren Stellenwert.
Doch auch wenn die Luxemburger Gesellschaft ohne die Mehrsprachigkeit nicht funktionieren würde, darf man nicht übersehen, dass eine volle Teilnahme – besonders am politischen Leben – nicht ohne die luxemburgische Sprache möglich ist.
Fernand Fehlen Universität Luxemburg, lux.ipse.uni.lu
Zréck

New book on (not only) language borders

$
0
0

Gilles, Peter / Koff, Harlan / Maganda,Carmen / Schulz, Christian (eds.)

Theorizing Borders Through Analyses of Power Relationships

Year of Publication: 2013

Bruxelles, Bern, Berlin, Frankfurt am Main, New York, Oxford, Wien, 2013. 339 pp., 6 ill., 7 fig., 33 tables
ISBN 978-90-5201-879-9 pb.  (Softcover)

 

 

The cumulative body of research on borderlands is impressive for its diversity, its interdisciplinarity and its broad scope. One of the richest characteristics of this field is the tendency for scholars to treat borderlands as puzzles which need to be (re)composed. This tendency, however, may impede more ambitious efforts at «theorizing borders», as scholars put forward theories based on empirical cases located in a variety of institutional, economic, cultural and environmental contexts.
This volume, which includes both theoretical and empirical contributions from leading scholars in diverse fields related to borderlands studies, takes a different approach to theorization and borders. It contends that the theorizing of borders must include the notion of complexity. Instead of proposing a monolithic theory, it adopts strategy that pluralizes theory-building around a core theme which affects different spheres of borderlands studies. Specifically, it examines how power relationships affect border integration in the fields of political cooperation (with a particular focus on local government), spatial planning, environmental management and language policies and practices. While integration processes differ in each of these fields, they are always affected by local power dynamics.
Instead of studying the differences that exist between different integration arenas, the contributors to this volume explore the idea of power as a federating theme. The book’s innovative aim is to identify a common thread around which «border theory» can be constructed, while respecting geographic and thematic differences in border integration processes.

Contents

Contents: Emmanuel Brunet-Jailly: Power, Politics and Governance of Borderlands. The Structure and Agency of Power – Cathal McCall: Good Friday Governance on the Island of Ireland. The Cross-border Dimension – Daniel M. Sabet: Border Burden. Public Security in Mexican Border Communities and the Challenge of Polycentricity – Bettina Bruns/Judith Miggelbrink/Kristine Müller/Andreas Wust/Helga Zichner: Making a Living on the Edges of a Security Border. Everyday Tactics and Strategies at the Eastern Border of the European Union – Christian Schulz: Power Topographies in Cross-Border Spatial Development Policies – Julia Affolderbach: Negotiating Border Regions. Retail Development in Luxembourg and the Greater Region – Stephen P. Mumme/Oscar Ibañez: Power and Cooperation in Mexico-United States Water. Management Since NAFTA – Casey Walsh: Borders, Infrastructures and Power – Carmen Maganda: Water in the PITs. Power, Information and Transparency in Different Regional Contexts – Peter Auer: State Borders and Language Change. The (Non-)Effects of Political Border Permeability on Language – Anne Franziskus/Julia de Bres/Peter Gilles: ‘I learnt English – the wrong thing, eh’. Power, Interests and Language Practices among Cross-border Workers in Luxembourg – Göz Kaufmann: Group and Language Contact at the Brazilian-Argentinean and Brazilian-Uruguayan Borders – John Agnew: Thinking about Borders. Not Just on the Ground but Also in the Mind.

About the author(s)/editor(s)

Peter Gilles is Professor of Linguistics in the Department of Luxembourgish Linguistics and Literatures at the University of Luxembourg.
Harlan Koff is Professor of Social Sciences at the University of Luxembourg. He is the founder and President of the Consortium for Comparative Research on Regional Integration and Social Cohesion (RISC).
Carmen Maganda is a Research Associate in the Political Science Institute at the University of Luxembourg. She is Executive Director of the RISC Consortium and with Harlan Koff she edits the journal Regions & Cohesion.
Christian Schulz is Professor of European Sustainable Spatial Planning and Analysis at the University of Luxembourg.

Colloque vum Labo fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft

$
0
0

Wantersemester 2013, dënschdes 16h00-17h00,

um Campus Walfer, Gebai X, Sall 1.33

Jiddwereen ass wëllkomm.

08.10.2013 Fernand Fehlen: Die Luxemburger Mehrsprachigkeit in den ersten 25 Jahren des 20. Jahrhunderts.
22.10.2013 Raumännerung! Raum 203 Geb. VI

Robert Clees: Phraseologie in politischer Sprache

29.10.2013 Caroline Döhmer: „[…] an hunn hir et gesot […]“ (vgl. Wenkersaz Nr. 9) – eng Analyse vun der Serialiséierung vun (pronominalen) Objeten am Lëtzebuergeschen.
05.11.2013 Peter Gilles: Zur orthographischen Korrektheit im Luxemburgischen
12.11.2013 Diane Neises (viraussiichtlech): Levelling toward a Higher Standard? A Study on Dialect Perception and Its Potential Implications for Language Change in Luxembourg
19.11.2013 Myriam Hartmann: Phraseologismen beim Dicks a beim Norbert Weber – eng komparativ Analys
26.11.2013 Tina Thill: Akustische Untersuchungen zum luxemburgischen Vokalsystem
03.12.2013 Amaru Flores: Familiennamen im luxemburgischen Grenzgebiet
10.12.2013 Fränz Conrad: “Dorunner hapert et zougegiwwenermoosse kengesweegs”. Den neien (?) Afloss vum Héichdäitschen op d’Lëtzebuergescht – éischt Iwwerleeungen
17.12.2013 Raumännerung! Raum 203 Geb. VI

Anne Franziskus: Perspektiven zur Standardiséierung vum Lëtzebuergeschen (Aarbechtstitel)

 

Organisatioun: Prof. Dr. Peter GILLES

Fakultéit LSHASE

Labo fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft

 

Porte ouverte vum Laboratoire fir d’Lëtzebuerger Sprooch

$
0
0

Op e Kaffi mat der Luxemburgistik:

Porte ouverte vum Laboratoire fir d‘Lëtzebuerger Sprooch

–    Wéi steet et ëm d’Lëtzebuergescht am Kontext vun der Méisproochegkeet?

–    Wéi huet sech de Gebrauch vum geschriwwene Lëtzebuergesch entwéckelt?

–     Wéi eng Entwécklungen hunn d’Lëtzebuerger Literaturen an deene leschte Joerhonnerten duerchlaf?

–     Wat si charakteristesch Strukture vum geschwatenen an geschriwwene Lëtzebuergesch?

–      Wat sinn d’Charakteristike vu lëtzebuergeschen Ausdréck?

–      Wou kommen déi Lëtzebuerger Familljennimm hier?

Hutt Dir Iech vläicht schonn dës oder aner Froen iwwert d’lëtzebuergesch Sprooch gestallt, mee wousst net, wou Dir méi Informatiounen oder Leit mat de selwechten Interessie kënnt fannen? Da kommt laanscht op eng Taass Kaffi mat de Fuerscher a Fuerscherinne vun der Luxemburgistik a loosst Iech an engem informelle Kader e puer Äntwerte ginn! Den 19. Oktober 2013 mécht de Laboratoire fir d’Lëtzebuergescht vun der Uni Lëtzebuerg seng Diere fir d’Ëffentlechkeet op. Am Cercle Cité an der Stad begréisse mir Iech mat Kaffi a Geschneeks a wëllen Iech unhand vu Pousteren a klengen Aktivitéiten op iwwersiichtlech a verständlech Aart a Weis eis Fuerschungsaarbechte presentéieren. Gäre stelle mir eis och Äre Froen an Iddien zu eiser Sprooch a freeën äis op den Austausch mat Iech.

 

Alles op ee Bléck :

Fir wien?                                            Fir all déi Leit, déi sech fir d’Lëtzebuergescht an déi domat verbonne Fuerschung interesséieren

Wéini?                                                 19. Oktober 2013, 11h00 – 14h00

Wou?                                                    Cercle Cité, Place d’Armes, am Sall 502

De Programm?

11h00 : Eröffnung vun der porte ouverte

11h15 : Begréissung vum Prof. Dr. Peter Gilles, Responsabel vum Laboratoire

11h20 : Virstellung vum Institut an der Equipe

11h30-14h00: Pousterausstellung an Diskussiounen

Kontakt

Anne Franziskus, anne.franziskus@uni.lu, 466644-9659

Peter Gilles, peter.gilles@uni.lu, 466644-6383

Affiche Porte ouverte

Flyer porte ouverte

Haut virun 120 Joer … Nom Staatsbegriefnis, ee Nationalmonument

$
0
0

Einige Tage nach dem Staatsbegräbnis für den Dichter Michel Lentz am 10. September 1893 erscheint in der Kölner Zeitung ein Nachruf, der in Luxemburg für Empörung sorgen wird. Obwohl es ihn als „geringschätzende Beleidigung gegen uns Luxemburger“ empfindet, druckt das Luxemburger Wort ihn am 6. Oktober unter dem ironischen Titel „Preußenlob auf Michel Lentz“ auszugweise ab.

Die Kölner Zeitung sieht den Ruhm des Dichters nicht in seiner literarischen Leistung, sondern in seiner politischen Gesinnung und der Ablehnung einer „Verschluckung“ durch Preußen begründet. Die Luxemburger werden als ein Völkchen beschrieben, das „nur der Alltagsprosa lebt und das sonst für Poesie und überhaupt für literarische Dinge sozusagen nichts übrig hat“. Luxemburgisch wird dort als „rauher, holperiger“ Dialekt, ja sogar als „Negerdialekt“ beschrieben, der des Dichters Aufgabe nicht erleichtert habe: „Für das über das Alltägliche Hinausragende und für die Welt der höhern Gedanken gab es keine Wörter in dieser Mundart, die dürftig war wie ein Negerdialekt. Viele Gebildete suchen die Lücken noch heute durch französische Wörter auszufüllen, und so kommt es, daß der Dialekt nur im Munde der Ungebildeten rein erklingt, während er im Munde der meisten Gebildeten zu einem gräßlichen Wechselbalg wird. Für jeden, der Sprachgefühl besitzt, ist es eine wahre Qual, den hier zu Tage geförderten sprachlichen Mischmasch anhören zu müssen.”

Die Empörung muss groß gewesen sein, da selbst der Gemeinderat in seiner Sitzung vom 6. Oktober gegen diesen Artikel protestiert hat. Das Luxemburger Wort nimmt den Dichter mit zwei Hauptargumenten in Schutz. 1) Lentz habe nicht nur Politisches geschrieben und seine vielen anderen Gedichte seien auch beliebt und würden von vielen gesungen. 2) Dass seine Gemüthstiefe, „nicht spezifisch luxemburgisch, sondern deutsch” sei, wie die Kölner Zeitung schreibt, will es nicht gelten lassen: „Wohl verdankt Lentz seiner Gemüthstiefe manch goldenes Wort und manchen rührenden Vers, aber dieses Gold ist kein preußisches Gold und diese Rührung ist nicht Leihgut der deutschen Muse. Das Luxemburger Volk hat als Nation mit eigenem Dialekt, eigene, wir möchten sagen nationale Gemüthsschätze. Lentz, als Kind dieses freien, unabhängigen Volkes, hat von ihm diese Gemüthsfülle geerbt, und sie sprudelt in frischer Fülle in seinen Liedern.“

Die hier gebrauchte, etwas seltsame Begriffskombination der „Nation mit eigenem Dialekt“ ist ein weiterer Beleg für die Tatsache, dass in Luxemburg das Nationalgefühl dem Bewusstsein, Luxemburgisch stelle eine eigene Sprache dar, vorausgegangen ist.

Die Gym (Société de Gymnastique), der hauptstädtische Geselligkeitsverein, dessen Mitglied Lenz gewesen war, lädt am 15. Oktober zu einer Versammlung ein, anlässlich derer „an die 30, meist hauptstädtische, Gesellschaften“ noch einmal gegen die Kölner Zeitung protestieren und eine Subskription für ein „National-Denkmal“ zu Ehren des Dichters beschließen. Der Aufruf sowie die zahlreichen Spendenlisten werden von Luxemburger Wort veröffentlicht.

Zwei Jahre früher hatte sich schon beim Tode von Dicks, einem anderen Mitglied der Gym, ein Denkmalcomité konstituiert. Im Dezember 1893 werden beide, wahrscheinlich auf Anregung des Staatministers Eyschen, fusionieren und zehn Jahre später kann das Denkmal eingeweiht werden und bei dieser Gelegenheit wird Paul Eyschen, der noch immer Staatsminister ist, die Luxemburger Sprache als Grundlage der Luxemburger Nation feiern: „Ons Sprooch, dat as dem Vollek säi Geescht, de Lëtzebuerger Geescht.“

 

Viewing all 107 articles
Browse latest View live